Czerwona Azalia recenzja

Podobno w szczytowym okresie Zimnej Wojny Zachód nie mógł uwierzyć w warunki, w jakich przychodziło żyć obywatelom ZSRR. Łatwiej było uwierzyć w totalitarną propagandę, niż, chociażby, w istnienie obozów. Z podobnym niedowierzaniem podeszłam do rzeczywistości, opisywanej przez Anchee Min. W końcu, “Czerwona Azalia” to książka autobiograficzna, więc powinna opierać się na faktach. A te są niezwykle ważne, ponieważ książka opisuje drogę autorki z maoistycznych Chin do względnej normalności, jaką mogła zaznać dopiero w Stanach Zjednoczonych w 1984 roku.

“W tym momencie zdałam sobie sprawę, że zbyt łatwo się nam śpiewało: “Pójdę wszędzie tam, gdzie wskaże mi palec przeodniczącego Mao”. Nie zdawałam sobie sprawy, o czym śpiewam, aż do tego dnia.”

Książkę czyta się jak pamiętnik, zapiski o iście orwellowskiej rzeczywistości maoistowskich Chin. Niektóre wątki są nam do bólu znane: przymusowe prace w gospodarstwach rolnych, represje wobec inteligencji, wszechobecne donosicielstwo, jedyna słuszna linia Partii. Anchee nie opiera się ideologii – zostaje przewodniczącą komunistycznej młodzieżówki, pisze ideologiczne referaty, jest dumna z tego, że trafia do pracy do komuny wiejskiej.

Jednak młodość rządzi się własnymi prawami, a ziarno, które przypadkowo spada na podatną glebę, prędzej czy później zaczyna kiełkować. Podziw rodzi miłość i przywiązanie, miłość pociąga za sobą poczucie winy i gotowość do poświęceń, chęć przetrwania i odrobina szczęścia daje nadzieję na lepsze życie. Czytelnik jest świadkiem interesującej wewnętrznej przemiany głównej bohaterki: z idealistki staje się człowiekiem, świadomym swojej roli w totalitarnej machinie.

Jest to pozycja o tyle ciekawa, że bardzo realistycznie przedstawia historyczne realia: sytuację Chin po rewolucji kulturowej, rolę rewolucyjnej opery, kult jednostki, proces “Bandy czworga”. Trudno jest mi napisać więcej, nie odsłaniając kilku ciekawych wątków, które mnie zaskoczyły i zmusiły do głębszych przemyśleń. Zachęcam więc do odbycia wyprawy za Wielki Mur.