Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit recenzja

Piotr Kulas – polski socjolog i historyk idei, doktor habilitowany nauk społecznych, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, badacz inteligencji – tym razem przeprowadził i zaprezentował stadium najnowszych (XXI wiek) przemian polskiej inteligencji. Temu zagadnieniu poświęcił autor dwie główne części książki. Wyraźnie odmienny jest Epilog, w którym Kulas sięga do źródeł inteligencji, warunków jej kształtowania się w Polsce, poczynając od XVIII wieku. Publikacja jest wynikiem dwóch lat badań terenowych, głównie rozmów z przedstawicielami elit naukowych i kulturalnych, co często na jedno wychodzi. Rozmówcy Piotra Kulasa pozostają anonimowi zgodnie ze wskazaniami metodologicznymi nauk społecznych.

Sam autor najlepiej odpowie na pytanie, o czym jest książka i jakie miały być jej cele.

„Głównym celem tej książki jest analiza tożsamości oraz etosu młodych ludzi należących do inteligencji, podejmujących działania w sferze publicznej. Szczególnie interesowało mnie to, w jaki sposób reprezentanci tej grupy społecznej postrzegają swoją rolę, zadania i funkcje jako osób obecnych w sferze publicznej.

/…/

Ze względu na ograniczony budżet oraz czas określony ramami projektu zdecydowałem się skoncentrować badania na młodych inteligenckich elitach; najmłodszy rozmówca w chwili przeprowadzania wywiadu miał 29 lat, a najstarszy 38. Zdecydowana większość osób miała około 35 lat. Osoby, z którymi rozmawiałem, są nierzadko liderami swoich środowisk – to młodzi intelektualiści, pracownicy akademii, działacze organizacji trzeciego sektora, często znacząco obecni w sferze publicznej; niewątpliwie większość z nich wyróżnia się w swoich środowiskach” [1].

Jedne stanowiska, przekonania, postawy, doświadczenia, wyjątkowo ciekawe inne nieco mniej, jak to często bywa w różnego typu zbiorach. Całość wartościowa na pewno dla osób zainteresowanych tematem socjologii, etosu, inteligencji. Język, na szczęście, nie hermetycznie naukowy, powinien być zrozumiały dla prawie każdego.

Ciekawość budzić może tytuł publikacji. Autor zwrócił w ten sposób uwagę na szczególną postawę młodej polskiej inteligencji, której przedstawiciele (nie wszyscy, rzecz jasna) dość często z pojęciem „inteligencja” się nie identyfikują, używając w tym celu argumentów typowych dla inteligencji i przez inteligencję zrozumiałych.

---

[1] Piotr Kulas, Inteligenckość zaprzeczona Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2017, Warszawa, s. 20-21.