Recenzja książki Skazana

Beata Krygier z zawodu jest prawniczką, próbowała swoich sił także jako inwestor prywatnej apteki. W 2013 roku została skazana na cztery lata i osiem miesięcy pozbawienia wolności, w więzieniu spędziła dwa lata i sześć miesięcy (wyszła na zwolnienie warunkowe). W książce Ewy Ornackiej „Skazana” (w 2018 roku wydana jako „Skazane na potępienie”) Beata pełni rolę narratora i wprowadza czytelnika w świat kobiet skazanych.

Więzienia w literaturze to mało popularna tematyka. W polskiej opinii publicznej obraz kobiet-przestępczyń wciąż stanowi pewnego rodzaju tabu. Dlatego po książce „Skazana” wiele się spodziewałam, szczególnie że wydawca obiecuje „wstrząsającą opowieść z najcięższego w Polsce więzienia dla kobiet”. Ze „Skazanej” niestety wiele się nie dowiedziałam jak naprawdę wygląda życie w zakładzie karnym. Liczyłam na drobiazgowe opisy od momentu przekroczenia granicy więzienia, a otrzymałam rozważania narratorki, podkreślanie jak bardzo jest ponad systemem oraz fragmenty historii skazanych kobiet, które spotkała na swojej drodze.

Historie dotyczą kobiet, które przebywały w najcięższych więzieniach (Kamieniu Pomorskim i Grudziądzu). Rzetelnie, ale skrótowo, jest objaśnione jakie panują tam warunki, jak toczy się zwyczajne życie, jakie panują relacje wśród kobiet. Czy jest miejsce na przyjaźń? W jaki sposób buduje się hierarchia? Jak zaspokajane są potrzeby bliskości i fizyczności?

Dzieciobójstwo, kradzież, morderstwo, przestępstwo na tle finansowym. To grzechy główne skazanych. Duża część z nich jest niedojrzała emocjonalnie, ze zrujnowaną psychiką. Spora część opuści więzienie jako kobieta dojrzała, z bagażem niepotrzebnych doświadczeń. W mojej ocenie w książce zabrakło przede wszystkim emocji. To zapis wspomnień jednej skazanej kobiety, przez co całość jest mocno subiektywna i jednostronna. Informacje, które otrzymuje czytelnik są kilkukrotnie przesiane, a na koniec prawdopodobnie potraktowane przez cenzora, przez co trudno o kompleksową ocenę. Brakuje tu chronologii, w całości przeważa chaos. Przedstawione sylwetki kobiet mieszają się w trakcie lektury. Odniosłam też wrażenie, że narratorka czuje się ponad wszystkim – innymi skazanymi, systemem prawa, jest wyrocznią i najważniejszą osobą bez której nie poradzą sobie ani strażniczki ani inne skazane.

Nie było mocno, nie było brutalnie. Tematyka wstrząsająca, gorzej z formą jej przedstawienia. To nie jest literatura faktu, a literatura o jednych faktach. Jeśli kogoś interesuje historia matki małej Madzi z Sosnowca, siostry Bernadetty ze zgromadzenia boromeuszek czy kobiet zamieszanych w aferę ze SKOK Wołomin – sięgnijcie po „Skazaną” Ewy Ornackiej. Mnie autorka do siebie nie przekonała.

P.S. Lektura „Skazanej” przypadła na kilka dni przed premierą serialu z Agatą Kuleszą w roli głównej. Czy historia się obroni?