Splątane drzewo życia. Nowe, radykalne spojrzenie na historię ewolucji recenzja

Dawno nie cieszyłam się na żadną książkę tak, jak na "Splątane drzewo życia". Kocham ewolucję. Uwielbiam książki opisujące jej mechanizmy i to na każdym poziomie, od molekularnego po społeczny. Nie wiem, czy jest coś od ewolucji piękniejszego. Dlatego, kiedy zobaczyłam, że wydano po polsku Quammena, pomyślałam sobie: "yasssssss".

Opis zapowiada co następuje:

Kiedy ostatnio się tak strasznie rozczarowałam? Nie pamiętam.

Wiecie, to książka jakby nie dopisana do końca, albo taka, w której autor nie bardzo wiedział, co pisze. Chciał napisać o początkach ewolucji, o czasach, kiedy nie było organizmów wielokomórkowych, o zupełnej "prehistorii". Takie są przynajmniej zapowiedzi do wydania i angielskiego, i polskiego. A co mu wyszło? Misz-masz

Jest nieco o początkach życia na Ziemi, czyli o czasach, gdy o "życiu" mówić w zasadzie jeszcze nie można. Jest wiele o Carlu Woese, który dzięki zastosowaniu taksonomii filogenetycznej zrewolucjonizował w 1977 roku tak zwane "drzewo życia" i odkrył archeony. Jest także historia badań początków życia i ewolucji od Darwina do czasów prawie nam współczesnych, bo do 2012 roku.

Autor rozmawia z wieloma naukowcami, o których pracy - jako laicy - nie mamy pojęcia. George Fox, Dunning Hotopp, Ralph Wolfe, Stuart Levy, Cedric Feschotte i wielu innych. Zagląda do ich lbolatoriów, non-stop uprawia "name dropping", podaje ploteczki o ich żuciu pozazawodowym. a to, że Y lubi imprezować, X je tylko jeden rodzaj pizzy, a Z ma "szopę siwych włosów". Wiem dużo o życiu prywatnym Lynn Margulis, ale o ewolucji jednokomórkowców nie wiem więcej, niż wiedziałam!
Nie zrozumcie mnie źle - cieszę się, że ktoś opisał prace i upór Lynn Margulis. To niesamowita kobieta i badaczka, dzięki której pojęcie "endosymbioza" pojawiło się w nauce, a my wiemy, skąd wzięły się mitochondria i chlorofil. Ale co z wczesną historią życia ma wspólnego pożycie małżeńskie Margulis? Nic. No właśnie.

Książka ma swoje zalety.

Przede wszystkim - dobrze wreszcie docenić należycie rolę sekwencjonowania 16S rRNA (pod warunkiem, że nie poświęci się temu całej książki!) i znaczenia tego procesu w dokonaniu podziału przez Woese istot żywych na trzy królestwa. Quammen jest dokładny jeśli chodzi o opisywanie tego, jak rozwijały się techniki badań, od początkowych "zabaw" z substancjami radioaktywnymi, po współczesność. Ale nie to chciałam wiedzieć. Owszem, to ciekawe, że stosowano przemysłowe wirówki do mleka, które uszczelniano, żeby patogeny się nie wydostawały, ale czy o to mi chodziło? NIE. Nie o to.

Autor "Splątanego drzewa życia" poświęca dużo miejsca poziomemu transferowi genów, czyli procesowi "przerzucania" genów pomiędzy odrębnymi organizmami, ba!, pomiędzy odrębnymi gatunkami a nawet przedstawicielami odrębnych królestw. I muszę przyznać, że przystępnie tłumaczy sam proces jak i to, jakie są skutki tego procesu dla wszystkich - odporność na antybiotyki.

No owszem, trochę się dowiedziałam o tym, co było "na początku", ale mimo wszystko "Splątane drzewo życia" Davida Quammena to rozczarowanie. Potężna książka, z niezłą bibliografią, miejscami nie najlepiej zredagowana (jest na przykład "przekierować na śliskie zbocze" na s 53, co jest kalką ze slippery slope i mogłoby być porządniej przełożone!), pełna szczegółów i wiedzy, ale obiecuje więcej niż dowozi. Uważam "Splątane drzewo życia" Davida Quammena za moje największe rozczarowane czytelnicze w 2020.
Szkoda.

książkę przeczytałam dzięki "Klubowi Recenzenta" portalu nakanapie.pl