Studenci przedwojennej Polski recenzja

Patryk Tomaszewski "Studenci przedwojennej Polski"

Sporo interesujących danych statystycznych, ale również zebranych w jednym miejscu informacji okraszonych wspomnieniami osób, które studiowały w przedwojennej Polsce, pokazuje ta książka. I przyznam, że nigdy wcześniej nie trafiłam na tego typu kompendium wiedzy o międzywojennym życiu studentów kilku istniejących wtedy polskich ośrodków akademickich. Nauka była wtedy dużo bardziej elitarna, nierzadko trwała też dłużej. Kończący studia trzydziestolatkowie w międzywojniu nie byli wcale rzadkością, choć powód tego był głównie finansowy (płacono m.in. za wpisowe czy egzaminy poprawkowe, ponoszono również koszty kilkuletniego zamieszkania i utrzymania w miastach akademickich).

Do momentu sięgnięcia po książkę niewiele wiedziałam o przedwojennym studiowaniu. Trochę informacji przynoszą biografie różnych urodzonych na początku XX wieku osób, czasem są to również fragmenty utworów literackich czy wreszcie przedstawiające ówczesną rzeczywistość źródła historyczne. Z nich wyłaniał się obraz przedwojennych uczelni, na których rzadziej niż mężczyzn widywano kobiety, a pod koniec dwudziestolecia międzywojennego zastosowano zasadę numerus clausus ograniczającą dostęp do studiowania młodzieży żydowskiej. Wprowadzono też getto ławkowe.

Książka podzielona jest na kilkanaście poświęconych studiowaniu rozdziałów, licznie uzupełnionych zdjęciami i różnymi zestawieniami. Znajdziemy tutaj chociażby informacje dotyczące przebiegu i struktury studiów, sytuacji materialnej i zakwaterowania studentów, życia kulturalnego oraz sportu, organizacji studenckich czy działalności politycznej.

Choć autor zerka w kierunku przeróżnych elementów, które składały się na przedwojenny obraz rozwoju oświaty, często przytacza też fragmenty wspomnień różnych osób, które w okresie międzywojennym studiowały, dbając przy tym o porządek narracji, mnie trochę przeszkadzała jej zbytnia schematyczność. Mimo że autor pisze naprawdę przystępnie, "Studenci przedwojennej Polski" noszą bardziej znamiona historycznej pracy akademickiej niż gatunku, który można by zawrzeć literacko w reportażowym kanonie łączącym dzieło publicystyczne z elementami literatury pięknej. Nie znając zupełnie tematu, mocno jednak zainteresowana problematyką, miałam ochotę na więcej. Na jeszcze szersze omówienie niektórych zagadnień, na większą ilość wspomnień, na porównanie moich akademickich doświadczeń z tymi, które przeżywali studenci II Rzeczypospolitej.

Książka przeczytana dzięki uprzejmości Klubu Recenzenta Na Kanapie.