Kartoteka recenzja

Dramat Tadeusza Różewicza powstał na przełomie lat 1958-1959, w 1960 roku ukazywał się w miesięczniku „Dialog”, natomiast w 1960 został wydany w formie książkowej.

Niezwykle trudna ta różewiczowska "Kartoteka", ale niezwykle mądra. Wspaniały sposób ukazania człowieka i jego psychiki zdeprawowanej przez wojnę w myśl zasady że "czasy trochę duże, a ludzie trochę mali". Dużo tu charakterystycznych dla Różewicza przerywników, bo przecież milczeniem wyraża swój bunt i niezgodę na rzeczywistość, i tak już w wyniku wojennej pożogi zmienioną.
Język niemal goły, prosty, ale to najdoskonalszy sposób według autora, by mówić o cierpieniu, jakiego całe pokolenie było świadkiem. Różewicz jako przedstawiciel pokolenia Kolumbów kształtuje świat tak, by czytelnik identyfikował się z nim tak samo jak z Bohaterem. Na pozór nic tu nie ma sensu, każda odklejona wypowiedź to osobny element dzieła. W rzeczywistości jednak to spójna całość, nie sposób wyznaczyć granicę wypowiedzi.
Różewicz pozwala, by każdy z jego czytelników stał się uczestnikiem wojny, jej wpływ jest wszechobecny. " Kartoteka" w moim odczuciu to nie dramat, który wymaga jakiegoś wielkiego obycia. Wymaga przede wszystkim refleksji i milczenia, które Różewicz i tak funduje.
Świat przedstawiony w dramacie jest z pozoru realny, choć w gruncie rzeczy rządzi nim groteska. Ludzie są fałszywi i śmieszni, jakby byli karykaturami samych siebie. Nie potrafią się ze sobą porozumieć, mówią do siebie, ale tak naprawdę się nie słuchają. Nie kierują nimi żadne wielkie idee. Są szarzy i nijacy podobnie jak rzeczywistość, która ich otacza. Świat w kartotece jest jakby płaski, pozbawiony trzeciego wymiaru, jaki nadać by mu mogły wiara w prawdziwe wartości i ważne ogólnoludzkie idee. To świat stworzony przez wojnę.