Dobrze się myśli literaturą recenzja

Profesor literatury napisał książkę, która jest hymnem na cześć czytelnictwa i hołdem dla wybitnych pisarzy, głównie polskich. Bardzo to fajnie podane, Koziołek pisze zrozumiale o literaturze bez silenia się na teoretyzowanie, czy gadulstwo, które są typowymi grzechami literaturoznawców.

W fascynującym eseju otwierającym książkę Koziołek przyznaje się, że przez pewien czas wydawało mu się, iż miejsce literatury zajęła kultura obrazu, pisze „Uznałem wtedy, że w przyszłości czytelnicy książek będą stanowić grupę maniaków, hobbystów, jakieś pięć procent społeczeństwa.” Na szczęście ta mroczna przepowiednia się nie ziściła, i dziś autor uważa, że nic nie jest w stanie zastąpić literatury, bo „ten rodzaj organizowania świata za sprawą narracji i metafory, sensownego przedstawienia sobie zdarzeń i przeżyć, którego dokonujemy czytając jest niemożliwy do powtórzenia inaczej niż w języku.” Niemniej obserwujemy wielkie zmiany w strukturze czytelnictwa: „Permanentny kontakt z literaturą dokonuje się dziś poprzez serial telewizyjny, film, piosenkę popularną i piśmiennictwo internetowe. Uprawiamy i czytamy epistolografię mailową, dramaturgię czatu, blogi konfesyjne i wiele innych gatunków, o których nie śniło się filologom.” Osobiście nie podoba mi się ta ewolucja, jestem raczej czytelniczym purystą, ale to chyba zmiany nieuniknione...

W następnym eseju zaczyna Koziołek od dyskusji nad (świetną!) filozoficzno-ekonomiczną pozycją Sandela 'Czego nie można kupić za pieniądze' a potem gładko przechodzi do 'Lalki' Prusa (czuje się, że uwielbia tę arcypowieść; podzielam te uczucia) pisząc o tym jak to ekonomia wdarła się w życie Wokulskiego i jak ważna była jej rola w miłości Wokulskiego do panny Izabeli. Bardzo to ciekawe rozważania.

Szalenie ciekawy jest esej o Kraszewskim zatytułowany 'Maszyna do pisania'. Okazuje się, że ten twórca, mając siedemdziesiątkę na karku „pisze siedem powieści w ciągu roku”, i to w czasach bez komputerów i edytorów tekstu! Mamy teraz podobnie płodnego pisarza, Remigiusza Mroza, ale gdzie Rzym, gdzie Krym... Poza tym pisze autor, że Kraszewski „był najwybitniejszym polskim dziennikarzem wszech czasów”. O tej stronie jego twórczości niestety wiadomo niewiele.

Znakomity esej o Prusie zatytułowany jest „Szary geniusz” bo istotnie miał pan Bolesław biografię wybitnie nieciekawą. Za to „obdzielił własnymi doświadczeniami i charakterem wielu swoich bohaterów.” Odkryciem dla mnie było stwierdzenie Koziołka, że pisarstwo Prusa napędzała depresja, a na jego życiu cieniem położyła się tragedia Powstania Styczniowego, którego był uczestnikiem. Nieco dziwne jest w tym kontekście zdanie: „Świat 'Lalki' jest zrujnowany tłumionym gniewem i rozgoryczeniem autora”. Sporo tam innych intrygujących sądów wartych przemyślenia.

Są też inne fascynujące eseje, na przykład o Hannie Malewskiej (muszę wreszcie coś przeczytać jej autorstwa!). W sumie to bardzo ciekawa lektura, rzecz obowiązkowa dla każdego prawdziwego miłośnika literatury.