Jean Jacques Rousseau
Zostań fanem autora:
× 1

Jean Jacques Rousseau

Autor, zmarł w 1778 (żył 66 lat) 51 czytelników
6.7 /10
30 ocen z 5 książek,
przez 28 kanapowiczów
Urodzony 28 czerwca 1712 roku we Francji (Genewa)
Rousseau Jean-Jacques , ur. 28 VI 1712, Genewa, zm. 2 VII 1778, Ermenonville k. Paryża,
francuski pisarz, filozof, teoretyk wychowania.

„Człowiek jest z natury dobry”

Kalendarium

28 VI 1712 urodził się w Genewie
1728 przeszedł na katolicyzm
1761 opublikował powieść Julia, czyli Nowa Heloiza
1762 wydał traktat Emil, czyli O wychowaniu
1766 przebywał w gościnie u D. Hume’a w Wielkiej Brytanii
1769 ukończył Wyznania (wydane 1782–89)
1774 podjął współpracę z redakcją Wielkiej encyklopedii francuskiej
2 VII 1778 zmarł w Ermenonville k. Paryża

Urodził się 28 VI 1712 w Genewie w rodzinie francuskich hugenotów. Wcześnie osierocony przez matkę, 1722 porzucony przez ojca, do 1728 przebywał w Genewie; w tymże roku przeszedł na katolicyzm, opuścił rodzinne miasto i udał się na wędrówkę po Sabaudii, Francji i Włoszech, podczas której podejmował różne prace zarobkowe (grawera, lokaja, strzelca, sekretarza, kopisty), pisał pierwsze utwory literackie i muzyczne, kształcił się samodzielnie w zakresie filozofii, historii, literatury i nauk przyrodniczych. W 1774 po przyjeździe do Paryża podjął współpracę z Wielką encyklopedią francuską w zakresie muzyki. W 1750, za namową D. Diderota, napisał (na ogłoszony przez Akademię w Dijon konkurs na temat: Czy odnowienie sztuk i nauk przyczyniło się do odnowienia obyczajów?) Rozprawę o naukach i sztukach (wydanie polskie w Trzy rozprawy z filozofii społecznej 1956). Sławę literacką Rousseau pomnożył sukces jego sztuki Devin du village (1752) i atakujący muzykę francuską pamflet Lettre sur la musique française (1753). W 1755 opublikował rozprawę O początku i zasadach nierówności między ludźmi (wydanie polskie 1784), będącą odpowiedzią na kolejny konkurs Akademii, radykalizującą tezy poprzedniej rozprawy. W 1754 Rousseau demonstracyjnie zerwał ze swym dotychczasowym środowiskiem intelektualnym i przeniósł się do Genewy, gdzie ponownie został przyjęty do Kościoła protestanckiego. W 1758 opublikował List o widowiskach (wydanie polskie w Umowa społeczna, Uwagi o rządzie polskim, List o widowiskach 1966) ostro potępiający teatr za jego negatywne skutki moralne i zawierający pochwałę prostego życia; List... dawał też wyraz ostatecznemu zerwaniu z encyklopedystami.

Julia, czyli Nowa Heloiza
W 1761 opublikował Nową Heloizę (wydanie polskie niepełne 1962), jedną z nagłośniejszych i najbardziej wpływowych oświeceniowych powieści; akcentując rolę uczucia w całokształcie życia osobowego i przeciwstawiając prawdę uczucia przedziałom społecznym oraz głosząc pochwałę idyllicznej społeczności wiejskiej, Nowa Heloiza oddziałała decydująco na kształtowanie się sentymantalizmu i preromatyzmu. Szczytowy okres twórczości Rousseau przypada na 1762, wówczas ukazał się Emil, czyli O wychowaniu (wydanie polskie t. 1–2 1930–33) i Umowa społeczna (wydanie polskie 1966), główne dzieło Rousseau z zakresu filozofii politycznej; w tymże roku musiał uciekać do Szwajcarii. Emil... został skonfiskowany, potępiony przez Sorbonę i spalony, a parlament Paryża wydał nakaz aresztowania Rousseau. Także w Genewie jego dzieła zostały spalone. Rousseau zrezygnował z obywatelstwa genewskiego i 1766 wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie był goszczony przez D. Hume’a. Po powrocie do kraju 1767 nastąpiło u Rousseau nasilenie patologicznych stanów psychicznych, obsesji, co znalazło wyraz w autoapologetycznych dialogach Trois dialogues: Rousseau juge de Jean-Jacques (1780–82). W 1769 ukończył — zaliczane do arcydzieł literatury światowej — autobiograficzne Wyznania (1782–89, wydanie polskie t. 1–2 1915–18), koncentrujące się na analizie życia wewnętrznego, ukazujące koleje życiowe Rousseau przez pryzmat przeżywanych stanów duchowych. Bezpośrednio przed śmiercią napisał cykl lirycznych medytacji Przechadzki samotnego marzyciela (1782, wydanie polskie 1967). Zmarł 2 VII 1778 w Ermenonville koło Paryża. W 1794 zwłoki Rousseau zostały przeniesione do Panteonu.

Krytyka społeczeństwa i cywilizacji
W Rozprawie o naukach i sztukach rozwinął po raz pierwszy tezę o wczesnej, doskonałej formie życia społecznego; jej upadek rozpoczął się wraz z rozkwitem „sztuk” (tzn. rękodzielnictwa) i nauk, które według niego są pozbawione wartości, gdyż stają na przeszkodzie moralności (astronomia pomnaża przesądność, wymowa — ambicję i pochlebstwo, geometria — skąpstwo). Swoją krytykę społeczeństwa i cywilizacji zradykalizował w dziele O początku i zasadach nierówności między ludźmi; połączył w nim antropologiczny optymizm, skierowany przeciwko T. Hobbesowi, z głęboko pesymistyczną filozofią dziejów; przedstawił hipotetyczny obraz stanu natury, w którym ludzie żyli w samotności i spokoju, wolni, szczęśliwi i spontanicznie dobrzy. Porzucenie stanu natury zapoczątkowało według Rousseau niezamierzony i wewnętrznie sprzeczny proces socjalizacji, a zarazem indywidualizacji człowieka; wzrastające społeczne zróżnicowania, powstające wskutek podziału pracy, zrodziły potrzebę konkurencji i wzajemną wrogość obywateli; uległa zniszczeniu idealna jednorodność społeczeństwa, a wraz z nią utraciła wartość cnota jako podstawowa cecha obywatela i gwarant społeczeństwa; ceną płaconą za postęp cywilizacyjny były: zło moralne, utrata wolności oraz nierówność społeczna. Rousseau kwestionował zatem wartość moralną postępu cywilizacyjnego, a za źródło zła moralnego uważał zwłaszcza własność.

Rousseau — teista

Rousseau był teistą. Swe credo zawarł w Wyznaniu wiary wikarego sabaudzkiego, w IV księdze Emila...; w Emilu... przedstawił koncepcje religijne będące specyficzną odmianą deizmu (krytyka dogmatów i instytucji kościelnych, wspierająca się na głosie sumienia wiara, manifestująca się w indywidualnym stosunku do Boga i poczuciu przynależności do ładu przyrody). Głosił religię naturalną, zgodnie z którą Bóg ukazuje się w świecie jako uporządkowanym systemie bytów i we wnętrzu człowieka („Dostrzegam Boga wszędzie w jego dziełach. Czuję Go w sobie” Emil...). Religia naturalna jest religią serca. Nie opiera się na żadnym zewnętrznym objawieniu. Gdyby wszyscy słuchali mowy Boga w sercu, istniałaby na świecie według Rousseau tylko jedna religia. Bliskości Boga w religii naturalnej przeciwstawił różne przejawy życia społecznego, które oddzielają od Boga: instytucje kościelne, fałszywą uczoność, cały świat pozorów, w którym „Bóg już umarł” („Iluż ludzi między mną a Bogiem” — głosi inwokacja Wyznania wiary wikarego sabaudzkiego). W Umowie społecznej odróżnił 3 rodzaje religii: religię człowieka, religię obywatelską i religię księży. Religia człowieka, którą cenił najwyżej, jest religią bez świątyń, bez ołtarzy i obrządków. Ograniczona jest do wewnętrznego kultu Boga. Stanowi czystą i prostą religię Ewangelii. Rousseau nazwał ją także boskim prawem naturalnym. Religia obywatelska jest religią obowiązującą w danym kraju. Ma odrębnych bogów, patronów opiekuńczych, dogmaty, zewnętrzny kult. Wyznawcy takiej religii wszystkich innych uznają za niewiernych. Wyraża się w niej boskie prawo społeczne lub pozytywne. Religia księży, którą oceniał najniżej i krytykował, jest religią dwuwładzy, 2 praw, często ze sobą sprzecznych. Przejawem takiej religii był dla Rousseau chrystianizm rzymski. Nietolerancja religijna Rousseau miała skutki polityczne. Sądził, że nie można żyć w pokoju z tymi, których uważa się za potępionych: „trzeba ich koniecznie nawrócić albo też skazać na męki” (Umowa społeczna).

Uczucie — najpełniejszy wyraz człowieczeństwa

Właściwą, najgłębszą zdolność człowieka i najpełniejszy wyraz jego człowieczeństwa Rousseau dostrzegał nie w rozumie, ale w uczuciu. Wbrew powszechnym poglądom oświecenia głosił, że to nie rozum oświeca człowieka, a jego serce; tego, co słuszne i dobre, uczy sumienie. To znaczenie uczucia w całokształcie życia osobowego doszło u Rousseau do głosu szczególnie w epistolarnej powieści Nowa Heloiza; przeciwstawiając prawdę uczucia przedziałom społecznym oraz głosząc pochwałę idyllicznej społeczności wiejskiej, Nowa Heloiza oddziałała decydująco na kształtowanie się sentymentalizmu i romantyzmu.

Wpływ na potomnych
Wyzwolił siły i idee, których oświecenie nie dopuszczało do głosu; jako obrońca praw uczucia był prekursorem romantyzmu; wpłynął na filozofię I. Kanta, który nazwał go „Newtonem etycznego świata” i na filozofię prawa J.G. Fichtego; teorią pedagogiczną zapoczątkował nowożytną refomę wychowania; J.H. Pestalozzi, współtwórca tej reformy, przejął istotną część swej doktryny od Rousseau. Współcześnie ośrodkiem rozwoju myśli Rousseau jest Genewa, gdzie ma siedzibę La Société J.-J. Rousseau i są publikowane (od 1905) „Annales de la Société J.-J. Rousseau”.

Kategorie
Polityka , Filozofia

Książki

Pigmalion
6 wydań
Pigmalion
George Bernard Shaw, Jean Jacques Rousseau
8.9/10

Rousseau Jean Jacques (1712-1778), jeden z najwybitniejszych filozofów francuskiego oświecenia. Urodzony w Szwajcarii, w młodym wieku opuścił rodzinną Genewę i udał się na wędrówkę do Włoch i Francji....

Nowa Heloiza
3 wydania
Nowa Heloiza
Jean Jacques Rousseau
5.3/10
Seria: Biblioteka Narodowa: Seria II

Opisuje nieszczęśliwą miłość skromnego nauczyciela i jego arystokratycznej uczennicy.

Wyznania
2 wydania
Wyznania
Jean Jacques Rousseau
9/10
Seria: Wielkie dzieła filozoficzne

Wyznania, autobiografia Rousseau, to dzieło tyleż ciekawe co kontrowersyjne. Z niezwykłą szczerością autor opowiada o swoich związkach z ludźmi, ukazuje wady swojego charakteru, ujawnia wstydliwe szcz...

Emil czyli O wychowaniu. T.1
Jean Jacques Rousseau
2/10

Poemat dydaktyczny "Emil, czyli o wychowaniu" - 1762 r. Zdaniem autora wychowanie powinno sprowadzać się do umożliwienia dziecku swobodnego wzrostu i dojrzewania oraz chronienie tego rozwoju przed neg...

O umowie społecznej
O umowie społecznej
Jean Jacques Rousseau
8/10

Dzieło to różni się od innych prac Rousseau zarówno swoją bardziej naukową formą, bardziej dokładną, jak też swoją bardziej systematyczną treścią. Rousseau jest tu mniej literatem i publicystą, bardzi...

Confessions Livres I a IV
Confessions Livres I a IV
Jean Jacques Rousseau

Je sentis avant de penser : c'est le sort commun de l'humanitĂŠ. Je l'ĂŠprouvai plus qu'un autre. J'ignore ce que je fis jusqu'a cinq ou six ans; je ne sais comment j'appris a lire; je ne me souviens ...

Emil
Emil
Jean Jacques Rousseau

Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej z...

Marzenia samotnego wędrowca
2 wydania
Marzenia samotnego wędrowca
Jean Jacques Rousseau
Seria: Biblioteka Narodowa: Seria II

Nouvelle Heloise v1 (2419)
Nouvelle Heloise v1 (2419)
Jean Jacques Rousseau

De ce roman ĂŠpistolaire dont le critique Henri Coulet souligne bien 'l'ambiguitĂŠ gĂŠnĂŠrale' se dĂŠgage cependant une these: l'amour est un ĂŠlan naturel qui privilĂŠgie deux etres et les aide a se ...

Nouvelle Heloise v2 (2420)
Nouvelle Heloise v2 (2420)
Jean Jacques Rousseau

De ce roman ĂŠpistolaire dont le critique Henri Coulet souligne bien 'l'ambiguitĂŠ gĂŠnĂŠrale' se dĂŠgage cependant une these: l'amour est un ĂŠlan naturel qui privilĂŠgie deux etres et les aide a se ...

Projekt konstytucji dla Korsyki
Projekt konstytucji dla Korsyki
Jean Jacques Rousseau, Jean Jacques Rousseau

Okoliczności towarzyszące powstaniu Projektu konstytucji dla Korsyki. Napisany został przez Rousseau w 1765 roku w czasie jego pobytu w Motiers na terenie Księstwa Neuchatel, podlegającego wówczas wł...

Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie
Rozważania o rządzie polskim i jego zamierzonej reformie
Jean Jacques Rousseau
Seria: Biblioteka Łazienek Królewskich

Powstałe w 1771 r. "Rozważania o rządzie polski" Jeana Jacques’a Rousseau to dzieło z wielu względów fascynujące. Niewątpliwie należą do kanonu światowej filozofii, będąc jednym z najsłynniejszych os...

Social Contract Penguin Great Ideas
Social Contract Penguin Great Ideas
Jean Jacques Rousseau

Throughout history, some books have changed the world. They have transformed the way we see ourselves and each other. They have inspired debate, dissent, war and revolution. They have enlightened, out...

THE SOCIAL CONTRACT
Jean Jacques Rousseau

In The Social Contract Rousseau (1712-1778) argues for the preservation ofindividual freedom in political society. An individual can only be freeunder the law, he says, by voluntarily embracing that l...

Umowa społeczna
Umowa społeczna
Jean Jacques Rousseau
Seria: Biblioteka Europejska

Ze Wstępu tłumacza: Dzieło to różni się od innych prac Rousseau zarówno swoją bardziej naukową formą, bardziej dokładną, jak też swoją bardziej systematyczną treścią. Rousseau jest tu mniej literatem ...

Wielcy Filozofowie 14 Umowa społeczna List o widowiskach
2 wydania
Wielcy Filozofowie 14 Umowa społeczna List o widowiskach
Jean Jacques Rousseau

Rousseau to wcielony paradoks ? osądził pewien bywalec oświeceniowych salonów. ?Mistrzowski sofista, który nie wierzy w ani jedno słowo z tego, co mówi lub pisze?. Inni postrzegali Rousseau dokładnie ...

Wyznania. Tom 1
Wyznania. Tom 1
Jean Jacques Rousseau
Seria: Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej [PIW]

Wyznania. Tom 2
Wyznania. Tom 2
Jean Jacques Rousseau
Seria: Biblioteka Klasyki Polskiej i Obcej [PIW]

Cytaty

Natura nas nie oszukuje, to zawsze my oszukujemy samych siebie

Komentarze

© 2007 - 2024 nakanapie.pl