Urszula Janicka-Krzywda (autorka książki "Poczet harnasi karpackich")

Etnograf i regionalista. Nagrody: m.in. odznaczenie państwowe „Zasłużony Działacz Kultury”, Złoty Krzyż Zasługi, Laur Babiogórski oraz nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej. Autor wielu publikacji o tematyce etnograficznej i krajoznawczej. Współautor przewodników turystycznych - szczegóły biogramu dostępne poniżej.

Urodziła się 22 maja 1949 roku w Zawoi, pow. Sucha Beskidzka, woj. Małopolskie. Szkołę podstawową ukończyła w Zawoi, w 1963 roku, zaś liceum ogólnokształcące w Suchej Beskidzkiej w 1967 roku. W tymże roku podjęła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, na Wydziale Filozoficzno-Historycznym, na kierunku Etnografia Słowian. Studia ukończyła w 1972 roku; temat pracy magisterskiej: Magia handlowa na Polskim Spiszu pod koniec XIX i w XX wieku. W 1997 roku uzyskała stopień doktora nauk humanistycznych na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Wrocławskiego; temat rozprawy doktorskiej: Postać Matki Bożej w folklorze słownym Polskiego Podkarpacia.

W latach 1973–1982 pracowała w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, początkowo w Dziale Oświatowym, a następnie jako etnograf na samodzielnym stanowisku w Dziale Kultury Górniczej. W 1982 roku podjęła pracę w Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie jako kierownik Archiwum Naukowego (obecna nazwa: Dział Dokumentacji Kultury Ludowej i Historii Muzeum). Równocześnie w latach 1989 – 1992 pracowała jako etnograf w Spółdzielni Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Makowianka” w Makowie Podhalańskim. W 2005 roku przeszła na wcześniejszą emeryturę.

Jako pracownik muzealnictwa w 1992 roku otrzymała tytuł starszego kustosza, a w roku 2001 tytuł kustosza dyplomowanego. Uczestniczyła w wielu sympozjach i konferencjach naukowych wygłaszając referaty oraz odczyty o charakterze popularnym. Wiele lat pracowała jako dziennikarz związany głównie z prasą katolicką i krajoznawczą, popularyzując interesujące tematy z dziedziny kultury ludowej i krajoznawstwa.

Była również konsultantem i kierownikiem artystycznym zespołów regionalnych, głównie z rejonu Babiej Góry. Pracowała na rzecz stowarzyszeń i organizacji regionalnych, zwłaszcza działających na terenie zamieszkałym przez Górali Babiogórskich i na Orawie, oraz współpracowała z placówkami kultury, między innymi z Orawskim Parkiem Etnograficznym w Zubrzycy Górnej, Stowarzyszeniem Gmin Babiogórskich, Towarzystwem Miłośników Ziemi Suskiej, z miejscowymi domami kultury oraz z parkami narodowymi: Babiogórskim Parkiem Narodowym, Gorczańskim Parkiem Narodowym, Ojcowskim Parkiem Narodowym, Tatrzańskim Parkiem Narodowym a także z Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie.

Uczestniczyła też jako członek jury w konkursach i przeglądach folklorystycznych, w tym w Karpackim Festiwalu Dziecięcych Zespołów Regionalnych w Rabce oraz w Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem.

Była członkiem Krajowej Komisji Artystycznej i Etnograficznej CEPELiA (oddział w Krakowie) kapituły Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”. Należała od wielu lat do Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL) oraz Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). W ramach działalności Oddziału Krakowskiego PTL prowadziła od 1992 roku do 2006 roku Klub Hafciarski (od 2005 roku Stowarzyszenie Miłośników Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Lud-Art.”, którego była pierwszym prezesem). Była członkiem PTTK i studenckim przewodnikiem górskim beskidzkim w Studenckim Kole Przewodników Górskich przy Oddziale Akademickim PTTK w Krakowie, gdzie od wielu lat prowadziła wykłady z etnografii na kursach przewodnickich oraz jako egzaminator uczestniczyła w egzaminach przewodnickich. Prowadziła wykłady także w Akademickim Kole Przewodników Tatrzańskich oraz w Kole Przewodników Tatrzańskich przy Krakowskim Oddziale PTTK. Wygłaszała odczyty w licznych kołach i klubach turystyczno-krajoznawczych oraz prowadziła w ramach szkoleń przewodników górskich i terenowych zajęcia z etnografii i uczestniczyła w przygotowywaniu materiałów szkoleniowych.

Pełniła funkcję redaktora naczelnego Stowarzyszenia Gmin Babiogórskich („Rocznik Babiogórski” i wydawnictwa okazjonalne) oraz redaktora naukowego „Rocznika Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie”.

W 1995 roku otrzymała odznaczenie państwowe „Zasłużony Działacz Kultury”. W 2001 roku za całość działalności na rzecz kultury została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Za pracę na rzecz regionu została w 2000 roku nagrodzona przez Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich „Laurem Babiogórskim” stopnia podstawowego, a w 2002 roku „Laurem Babiogórskim” za szczególne zasługi.

Głównym tematem Jej badań i publikacji była kultura ludowa Karpat, zwłaszcza kultura duchowa: obrzędy, magia, wierzenia, a także folklor słowny. Prace te realizowała od okresu studiów do ostatnich chwil swojego pracowitego życia. Sporo miejsca w swoich pracach poświeciła zbójnictwu karpackiemu, pasterstwu, przejawom religijności ludowej w tradycyjnej kulturze Polskich Karpat oraz kulturze ludowej Górali Babiogórskich. Osobny temat Jej badań i opracowań to kultura górników solnych, zwłaszcza wierzenia, zwyczaje i religijność tej grupy zawodowej.

Drukiem ukazało się do tej pory ponad 1.000 artykułów naukowych, popularno-naukowych, popularnych oraz kilkanaście książek, w tym także pozycje o charakterze beletrystycznym związane z tradycyjną kulturą górali autorstwa Urszuli Janickiej Krzywdy.

Urszula zmarła 25 stycznia 2015 roku.

Urszula Janicka-Krzywda

Książki

Serie i Cykle

Komentarze