Austerlitz

Słyszałem, że Sebald uwiedzie albo porzuci. Że nie ma niczego po środku, że albo się kocha albo nienawidzi. Długo „Austerlitz” leżała na stosie, a ja krążyłem wokół nie wiedząc, czy bardziej odczuwam przed nią strach czy zżera mnie ciekawość.
Nie powiem nic nowego, jeśli stwierdzę, że jest to książka niełatwa. Szkatułkowa, powiedział Austerlitz. Opowieść o opowieści, pozamykana w ramach i jednocześnie poza nimi, w obrazach-miniaturach, uzupełnionych przez autora zdjęciami, które zgrywają się w całość, ale całość, którą poznaje się, daje się odczuć i w pełni zrozumieć dopiero pod koniec.
Bo choć wątkiem przewodnim jest tożsamość i poszukiwanie przeszłości, to przeszłość właśnie, ale rozumiana jako historyczna linia czasu, wypełnia pierwsze karty powieści. Podróż w przeszłość jest podróżą poprzez kontynent i miasta – od Anglii po Włochy, Paryż i Pragę, flandryjskie bunkry i brukselskie monumenty, napoleońskie twierdze i baraki w Theresienstadt; jest jednocześnie wyprawą poprzez pamięć niezapamiętaną, poprzez wspomnienia rodziców Austerlitza i miejsca, z których ten pochodził, mimo że nie może ich pamiętać. Czy zatem na fundamentach zbudowanych ze sztuki, architektury i bolesnej historii można zbudować tożsamość jednostki? Odtworzyć rzeczywistość, czerpać z niej siłę i stworzyć siebie?
Mimo zbitej formy tekstu i długich ciągów znaków nie ma się wrażenia gonitwy myśli. Panuje tu monochromatyczna melancholia (mm), lekko rozmyta wizja, czarno biała poświata. Nie m...