Celestyna. Tragikomedia o Kalikście i Melibei

„Tragikomedia Kaliksta i Melibei”, głośny renesansowy dramat, a raczej nowela dialogowana, składająca się z 21 aktów, znana od imienia głównej bohaterki pod tytułem „Celestyna”, pod względem poczytności, popularności, ilości wydań i przekładów ustępuje jedynie „Don Kichotowi” Cervantesa. „Celestyna” stała się sławna nie tylko przez swe walory literackie i poznawcze, ale także przez niekończące się spory na tema osoby autora, Fernanda Rojasa. Mimo opinii wybitnych filologów hiszpańskich do dziś kwestionuje się autorstwo Rojasa, najstarszy bowiem zachowany egzemplarz „Celestyny”, prawdopodobnie z 1499 roku, jest zdefektowany, co nie pozwala stwierdzić, czy autor był wymieniony, czy też dzieło zostało wydane anonimowo. „Tragikomedia Kaliksta i Melibei” to historia miłości romantycznej pary kochanków, którym pomaga w realizowaniu ich uczuć rajfurka Celestyna wraz ze sługami Kaliksta. Bogate tło, na jakim rozgrywa się intryga miłosna, pozwoliło na pokazanie społeczeństwa hiszpańskiego z końca XV w. od magnatów i szlachty do rzezimieszków grasujących nocą po ulicach miasta, i to w tonie specyficznie ironicznym, ostrym, często drastycznym. Spośród wielu postaci, przedstawionych przez autora w sposób bardzo zróżnicowany i z ogromną znajomością psychiki ludzkiej, wybija się na pierwszy plan osoba Celestyny, jednej z najbardziej charakterystycznych postaci w literaturze światowej.