Opinia na temat książki Cierpienia młodego Wertera. Lektura z opracowaniem

Powtórka po 15 latach? Dawno nie czytałem, a chciałem skonfrontować, czy broni się we współczesnym kanonie. I czy w ogóle jest sens do niej wracać? Pozycja trudna do oceny, z kilku powodów. Po pierwsze - czuć, że pisana w czasach preromantyzmu, dlatego listy Wertera do przyjaciela są pisane poetycznym, plastycznym, acz wzniosłym językiem. Długie debaty monologiczne, a Werter jest natchnionym rewolucjonistą, który ma wywrotowe poglądy. Nie toleruje podziałów klasowych, rozpuszczania cudzego szczęścia kosztem własnego cierpienia. Woli przemilczeć samotność, niż do reszty obnażyć się ze swojej wyidealizowanej miłości do mężatki. Werter to postać dramatyczna - na każdym polu. Przewrażliwiona, zakochana w niewłaściwej osobie, zmęczona codzienną pracą, politycznymi szachami, życiem pośród ludzi, którzy robią wszystko, żeby zastany porządek nie uległ zmianie (skąd ja to znam?). Dzisiaj za łatwo uznać tytułowego bohatera za głupca, który nie przyznaje się do uczuć zajętej kobiecie, za skrytego pesymistę, który nie widzi własnej roli w społeczeństwie, demonizującego praktyki prostego ludu. Werter przypomina intelektualistę starej daty, który zauważył ubytki w zastanej rzeczywistości, można by rzecz, jest nadwrażliwcem, który odczuwa świat oraz ludzi zbyt mocno, żeby cieszyć się jego prostą naturą.

Niby doceniam proces, jak dochodzi do jego samobójczej transfuzji, lecz goście z takim ciętym rozumem nie powinni nagle odbierać sobie życia z powodu jakieś białowłosej. Za to rozumiem jego rozterki społeczne czy przykre wydarzenia w miłości. Sam zakochiwałem się w niewłaściwych kobietach, i bolało, cholernie bolało! Potem mi przeszło, więc ,,werteryzm'' jest uleczalny? Samym problemem opowieści jest jego epistolarna forma. O ile działa to w ,,Draculi'' Stokera, tak w powieści Goethe czuć ciężar pióra. Można przysnąć, lub stracić czujność na zbyt długim mędrkowaniu, czasem po prostu brakuje siarczystej narracji, i co zabawne, wyobraziłem sobie scenę, jak Werter spotyka Geralta gdzieś w karczmie na obiedzie.

- Geralt, druhu, jestem obłąkany, zakochałem się w pannicy, której nie mogę posiąść. Ach, byś widział jej słodkie usteczka, prosty, harmonijny nos, a jej dusza wzywa mnie na spotkanie na wilczych łąkach, gdzie ptaszki świergoczą o niepogodzie ducha.

- Skończ użalać się nad sobą, pijemy.

- Sam przecież wiesz, jak to jest zakochać się w kobiecie, która wydaje się niedostępna, jak twoja Yennefer. Jak ty radzisz sobie w takich sytuacjach?

- Chędożę się z inną, jak mnie najdzie, to wszystkie dziewki w okolicy otwierają przede mną otwory.

- Jakiś ty wulgarny, Geralt.

- Jakiś ty nieznośny, Werter.

I tak to bywa, kiedy historia pisana jest poważnym tonem, a czasem by wystarczyło spuścić z tonu i historia byłaby o wiele wyraźniejsza. Mimo to szanuję decyzje autora, aby z banalnego tematu uczynić przekrojowy opis społeczności XVIII wieku.