Diabeł w literaturze litewskiej i łotewskiej od połowy XIX do połowy XX wieku

W zetknięciu z literaturami Litwy i Łotwy trzeba pamiętać, że obie literatury (w tym sensie, w jakim rozumiemy ogół piśmiennictwa narodowego) są oczywiście stosunkowo stare, zaczęły się bowiem rozwijać wtedy, kiedy terytoria dzisiejszej Litwy i Łotwy weszły w krąg kultury chrześcijańskiej1, jednak literatura piękna w języku litewskim czy łotewskim początkami swymi sięga tylko XVIII w. Zatem w porównaniu z innymi literaturami narodowymi zarówno jedna, jak i druga rozwinęły się stosunkowo późno. Z tej to przyczyny, wzorując się na sformułowanej w stosunku do literatury polskiej wypowiedzi, włożonej w usta Jana XXII, jednego z bohaterów Tylko Beatrycze Teodora Parnickiego, powiedzieć by można, iż niegdyś każdy Litwin czy Łotysz to poeta niewładny pisać2, który na dodatek nie mógł był tworzyć wierszy łacińskich, jako że zasady ich konstruowania to wędzidło już tylko, obwarowanie, spętanie3.