Drach

Dołująca i niepokojąca opowieść o człowieku.

Rzucają się w oczy elementy znane mi z „Morfiny”, „Królestwa” czy „Pokory”. Jeszcze raz drążę za autorem kwestie przynależności, tożsamości, fatum, działania na poziomie instynktów, poddania się przypadkowi. Wracam myślą do przodków: jak dużo w nas jest tych, którzy byli przed nami? Co nas kształtuje i jakie jest miejsce wolnej woli w życiu każdego?

Sprowadza na ziemię ciągłe przypominanie o małości, kruchości naszego życia, o tym, że nasze działania nie mają żadnego znaczenia wobec czasu, bytu, świata, wobec „z prochu powstałeś i w proch się obrócisz”.

Rozkłada na łopatki kondycja człowieka. Bohaterowie „Dracha” działają, jak zaprogramowane (przez los?) automaty. Jakby pozbawieni byli umiejętności myślenia: ich działanie, kolejne kroki nie wynikają z przemyśleń, nie opierają się na wiedzy innych, nie wynikają z jakiejkolwiek analizy. Jakby nie istniała bliskość (inna niż fizyczna), jakby nie istniało porozumienie, rozumienie, empatia. Każdy coś ukrywa, nawet przed najbliższymi.

W „Drachu” nikt nie rozmawia.

Zwraca uwagę inność wartości świata w pokoleniu dziadków, pradziadków od wartości świata wnuków. To zaledwie migawki codzienności: syn pomaga ojcu w robieniu podpór pod winorośl, wnuk „szlojdruje” z dziadkiem miód, zrzuca węgiel do piwnicy, naprawiają razem zepsutą maszynę. To dawniej. A teraz? Mężczyzna jest nieobecny. Bo albo zapracowany, albo na lekach, albo pod wpływem alkoh...

Trochę już jestem zmęczona manierą Twardocha. Chciałoby się przeczytać coś innego.
Drach jest dobry, ale po przeczytaniu Pokory (wiem, czytam w niewłaściwej kolejności), którą uznałam za rewelacyjną, trudno się zachwycać.
Wciąż jednak jest to kawał dobrej literatury, a biorąc pod uwagę co się obecnie w Polsce wydaje, to można mieć pewność, że jeśli coś ma się przebić do historii literatury polskiej początków XXI wieku to bardziej Twardoch niż inni/inne czytani przeze mnie ostatnio autorzy/autorki (z litości nie będę wymieniać z nazwiska)

Dracha, którego już kiedyś czytałam, zakończyłam tym razem na drugim rozdziale, gdyż o ile pierwsza część powieści Twardocha mnie ciekawiła ze względu na śląskie klimaty i osadzoną w nich sagę rodzinną a nawet jakoś w niej znosiłam naturalistyczność języka, jakim powieść została napisana, to w drugiej i trzeciej części opisy scen różnych kontaktów seksualnych tak już mnie zaczęły obrzydzać a powtórzenia w treści zaczęły nużyć, że po dwu rozdziałach dałam sobie spokój z kończeniem książki. Może to jakoś ważna książka, dobrze napisana, ale to jednak literatura typowo męska. Nie jestem zbyt szczególnie wrażliwa a jednak nie lubię się katować nadmiarem realistycznie i wulgarnie przedstawianej erotyki w książkach, które nie są z natury swej erotyczne.

W ubiegłym roku pewien Mariusz namawiał mnie do przeczytania śląskich książek Twardocha, że zrobią wrażenie, że rewelacyjne, że nie rozczarują. Przypomniało mi się o tym po przeczytaniu świetnego „Kajś”, gdy rozglądałam się czym by tu zgłębić temat. Padło na „Dracha”. Literackie rozwinięcie wspomnianego „Kajś”, te same problemy, zagadnienia, wydarzenia. W pierwszej książce potraktowane jak wspomnienie - reportaż, w drugiej jak literacka fikcja z prawdziwą historią w tle. Wiem, wiem, że książki powstały w odwrotnej kolejności, ale ja je w takiej czytałam i to był strzał w 10.

Chłonęłam z olbrzymią przyjemnością, dużym zrozumieniem, ciekawością i sentymentem, bo podobne były też losy mojej rodziny. Dlatego bezapelacyjnie 10 punktów. Za śląską sagę napisaną inaczej. Za treść, za dylematy, narodowościowy galimatias, za realistyczny świat i postaci jak żywe. Za dziesiątki drobnych epizodów, które wybrzmiewają jak literackie etiudy. I za formę, za przeskoki w czasie, które tylko podkreślały ciągłość. Za trójjęzyk, płynne przechodzenie od polskiego, przez niemiecki, do wasserpolskiego. Za książkę napisaną z miłością do Śląska, co się czuje. Za powieść z pazurem.

To nie jest łatwa lektura, ale bardzo satysfakcjonująca. Zastanawia mnie tylko jak „Dracha” odbiorą ci, dla których Śląsk to tylko górnicza czapka w Barbórkę, śląska kluska i brudny po szychcie górnik. A jak z książką poradzą sobie ci, którzy nie znają niemieckiego, no i rzecz jasna gwary śląskiej, któ...