Opinia na temat książki Fabryka lalek

Kiedy otrzymałam propozycję zrecenzowania tej książki, stwierdziłam, że to nie dla mnie. Jednak później „chodziła za mną” przez cały wieczór i kolejne przedpołudnie i napisałam do wydawnictwa, że jednak ją przeczytam, bo coś mnie do niej ciągnie. Czy siódmy – czytelniczy – zmysł, mnie nie oszukał?
⠀
Akcja rozgrywa się w Londynie, a osią powieści są trzy postacie – Silas, Iris i Louis. Silas jest dziwakiem-artystą, którego życiowym celem jest to, aby jego prace znalazły się kiedyś w muzeum. Jednak nie jest to łatwe, bowiem zajmuje się dość makabrycznym rodzajem sztuki – preparuje zwłoki dziwnych gatunków zwierząt bądź tych zdeformowanych i zachowuje je na wieku w niezmienionym kształcie. ⠀
Iris jest jedną z bliźniaczek, które pracują u niezbyt miłej właścicielki zakładu z porcelanowymi lalkami. Zajmują się malowaniem ich oczu i ust, sprawianiem, że londyńczycy będą w stanie zapłacić wiele funtów za te niepozorne działa sztuki. Iris jednak jest ambitna i w skrytości ducha marzy o tym, by malować prawdziwe obrazy, które będą zachwycały cały świat. ⠀
Louis z kolei jest malarzem i proponuje dziewczynie, że nauczy ją sztuki malarstwa w zamian za jedną przysługę – zostanie jego modelką. I w tym momencie, gdy Iris się na to zgadza, jej życie zamienia się w koszmar.
Podczas Wielkiej Wystawy zauważa ją Silas i z miejsca się zakochuje, nie tyle w niej, co w jej defekcie, złamanej kości obojczykowej, która zdeformowana oszpecała ciało Iris. Porywa ją, zamyka w piwnicy i napawa się tym, że jest jej właścicielem, że nikt inny nie może jej mieć, ani na nią patrzeć.
⠀
„Fabryka lalek” porównywana jest do „Pachnidła” i dużo w tym zasadności; o ile tam główny bohater próbował pozyskać zapach idealny z zabijanych kobiet, tak tutaj Silas próbuje stworzyć dzieło na miarę dziejów. Albo raczej nie tyle stworzyć, tylko zatrzymać w czasie to, co w swojej niedoskonałości stworzyła natura. Ta książka to ani thriller, ani romans, dziwaczna hybryda, która wiele od czytelnika wymaga, ale która też wiele czytelnikowi daje. ⠀
Dawny Londyn nie zachwyca, ale przeraża, tym, jak wtedy przyszło żyć ludziom mniej majętnym. O prawach pracownika nikt nie słyszał, wyzysk i praca za pajdę chleba były czymś na porządku dziennym. I w tym wszystkim, w tej nędzy i w tym ubóstwie tworzyła się sztuka – podniosła, piękna, arystokratyczna, zachwycająca. Swoje korzenie miałam właśnie w tej biedzie, w Silasie, w biednej Iris i w tysiącach bezimiennych ludzi, którzy byli jedynie tłem dla inspiracji wielkich malarzy. „Fabryka lalek” uświadomiła mi, że teraz możemy podziwiać w muzeach przepiękne malowidła, rzeźby i zręcznie utkane arrasy, a nie wiemy nic o setkach osób, które były jedynie trybikami w całym tym przedsięwzięciu.
Polecam, z dwóch powodów. Po pierwsze, ze względu na dobrą, mocną historię obsesyjnej miłości, a po drugie dlatego, że ta książka nam uświadamia, że sukces ma wielu ojców. Niestety, zwykle pamiętamy tylko o jednym, a reszta odchodzi w cień.