Jakub von Gunten to pamiętnik wychowanka prowadzony przez wrażliwego, spostrzegawczego młodzieńca w czasie pobytu w prywatnym instytucie. Przedmiotem wnikliwej refleksji chłopca są osobowości jego rówieśników, wychowawców, jak również mieszczański świat, skąd bohater pochodzi, a z którym postanawia zerwać. Podobnie jak w innych utworach Walsera impresjonistyczne zapiski wychowanka von Guntena zawierają wiele elementów autobiograficznych.