Nigdy nie byłaś Żydówką

„Nigdy nie byłaś Żydówką”, tytuł nowej książki Anny Bikont, a jednocześnie symboliczne ujęcie losu żydowskich kobiet w trakcie II wojny światowej, od samego początku zmusza do refleksji. Refleksji trudnej, mocno osadzonej w naszej historycznej tożsamości oraz współczesnym upolitycznionym konflikcie o budowanie historycznego eposu narodowego. Myślę, że już na wstępie warto zaznaczyć, iż reportaż Bikont nie ma na celu dolewania oliwy do ognia tej debaty, choć… jak to przy tego typu tematach bywa, i tak doleje. Tyle że robi to w sposób wyważony, bazujący na subiektywnych odczuciach bohaterek jej reportażu, a nie samej autorki, które przecież z założenia są oparte na emocjach i subiektywizmie.

(...) Bikont opowiada historię w formie reportażu, obficie okraszając go wypowiedziami samych bohaterek oraz archiwalną korespondencją, w której znajdziemy mnóstwo informacji na temat powojennych zmagań z przeszłością, ale i ich wojennych losów. Uciekinierki, żyjące w ukryciu, ciągle czekające na ten feralny dzień, gdy szczęście się od nich odwróci. Pełne nieufności, ale i wyrzutów. Czasem kierowanych wprost pod adresem Polaków. Czy uzasadnionych? Historia nie jest czarno-biała, o czym jeszcze za chwilę.

Jestem pełen uznania dla wyczucia autorki, która starała się uwypuklić ludzkie dramaty, nie sprzedając ich jednocześnie w sensacyjnej otoczce. Cechuje ją szacunek do rozmówczyń i h...

Elżunia
Blima
Janka
Dorotka
Małka
Irena

Sześć dziewczynek, które przeżyły piekło, a każdej udało się to na innych zasadach. Ukrywane w lesie, przemieszczane od domu do domu, zamknięte w getcie, zostawione w sierocińcu, błąkające się po wsiach... Wszystko, by przeżyć. A wokół świat wybuchnął, rodzina zginęła, każdy mógł stać się potencjalnym oprawcą. Nawet, gdy wojna oficjalnie została uznana za zakończoną — ich historia od tego miejsca wcale nie stała się łatwiejsza. Przerzucane z miejsca na miejsce, zmagające się ze stresem pourazowym, próbujące poukładać rzeczywistość na nowo mając w pamięci lata Zagłady...

Anna Bikont zdecydowała się stworzyć intymne portrety sześciu bohaterek. Prowadziła rozmowy, przeglądała archiwa i napisała teksty o ludziach z krwi i kości, czyli opowieści, które poruszają serca czytelników. Dużo było w niej chęci zrozumienia, chęci szerszego spojrzenia na sytuację kobiet, które jako dzieci przeżyły nieprawdopodobne, a potem nosiły tego ślady przez resztę życia. Jest to historia pełna okrucieństwa i bólu, straty i poczucia zdrady. Opisana zgrabnym językiem, uchwycona dzięki uważnemu oku i wypełniona kwestiami, o których może mało słyszeliśmy, może brakowało nam świadectw. Każda opowieść bywa skrajnie inna, a jednak wszystkie są w pewnych sprawach podobne. Łączy je strach, poczucie ciągłego zagrożenia i desperacja. Tęsknota i żal. Tytuł naładowany jest więc trudnymi doświadczeniami, istotnym perspektywami, poda...