Poezje wybrane

Jeśli niektóre z najpiękniejszych liryków Williama Blake'a wydają się nam wierszami dziecięcymi, wrażenie to nie jest ani złudne, ani sprzeczne z intencją tego wielkiego poety. (...) W "Pieśniach niewinności" (1789) Blake roztacza obraz świata dziecięcego, niekiedy dotkniętego tchnieniem smutku, ale pięknego i błogiego. Odwołuje się też do tego, co o dziecięctwie mówi Ewangelia i zapowiadające ją proroctwo Izajasza. (...) W kilka lat potem zaś Blake do pierwszego zbioru dodał drugi cykl liryków, "Pieśni doświadczenia" (1794), nie mniej związany z Biblią obu Testamentów, z tym, co Izajasz i Ewangelia mówią o cierpieniu i z tym, co święty Paweł powiada o niejasności tego świata, w którym wszystko widzimy "w zwierciadle, zagadkowo" (1 Kor. 13, 12); trzeba tu sobie wyobrazić antyczne zwierciadło metalowe. Łącząc oba cykle w jeden zbiór "Pieśni niewinności i doświadczenia", poeta postawił dwa zwierciadła, jasne i ciemne, jedno naprzeciw drugiego. Ani dziecięctwo nie unicestwia doświadczenia, ani też doświadczenie nie wymazuje radości dziecięctwa. Trwają naprzeciw siebie i przeglądają się w sobie nawzajem: dwa oblicza świata, w którym człowiek żyje. W swoim największym arcydziele poetyckim Blake je tylko ukazuje, nie szuka rozwiązania tej zagadkowej sprzeczności. Wyrazem zaś szukania rozwiązania są jego poematy, które nazywa "księgami proroczymi". Jednocześnie z "Pieśniami niewinności" powstaje "Księga Thel", w której Córa Serafinów wpatruje się w niepokojącą przyrodę. Stan niepełności ludzkiej wiedzy poeta stara się przekroczyć mocą wyobraźni, "Boskiej Wizji", jak ją często będzie nazywał. W serii poematów o kosmosie, zaczętej "Pierwszą księgą Urizena" (1794), dzieje wszechświata przedstawione są jako historia walk kosmicznych, szczególną zaś rolę w kształtowaniu świata, w jakim ludzie żyją, przypisuje się Urizenowi, zimnemu rozumowi. Poeta pragnie przeciwstawić się Johnowi Miltonowi, autorowi "Raju utraconego", którego uważa za wyraziciela Urizena, podczas gdy on, William Blake, chce być nade wszystko wieszczem Losa, czyli wyobraźni, "Boskiej Wizji, wspierającej w świecie wolność i dobro".