Rosja carów

Rosja carów. Książka napisana fantastycznie: zrozumiałym językiem, z dużym uporządkowaniem myśli, z prowadzeniem czytelnika po nitce… Wspaniałe spojrzenie dla socjologa, ekonomisty czy politologa. I co podobało mi się najbardziej: punkt ciężkości w tej opowieści przesunięty jest z wydarzeń na procesy historyczne. Zafascynował mnie już rozdział I - o znaczeniu środowiska geograficznego dla rozwoju i bogactwa zamieszkujących dany teren ludzi. Ot, taka choćby długość okresu wegetacji roślin. Na zachodzie Europy okres ten trwa 8-10 miesięcy, w Rosji, w okolicach Moskwy 5,5 miesiąca, a w okolicach Nowogrodu i Petersburga tylko 4,5. Autor bardzo ciekawie pokazuje, jak fakt ten wpływa na koszty wytworzenia takiej samej ilości zboża w krajach zachodnich i w Rosji oraz koszty przeczekania okresu niewegetacyjnego (i co okres niewegetacyjny oznacza podczas ciepłych zim zachodniej Europy, a co w warunkach srogich zim rosyjskich). Niby wszystko to wiemy, ale niekoniecznie już chcemy zastanawiać się na ciągiem zależności przyczynowo-skutkowych. Autor uzmysłowił mi wiele z nich: choćby w rozwoju i utrzymaniu dróg, w rozwoju własności i systemu pracy itd. Szkoda, że w podobny sposób nie naucza się historii w szkołach.
W dalszych rozdziałach jest równie ciekawie (a może i ciekawiej). Autor pokazuje nam, jak wzajemnie rosyjski człowiek i wydarzenia historyczne ukształtowały Rosję.

Tej książki nie można czytać, nie robiąc notatek, nie zaglądając do innych źródeł. Satysfakcja jest g...