Symbolika zła

Pochodząc z protestanckiej rodziny, wykładał na katolickich uczelniach. Do kwestii teologicznych podchodził od strony filozofii. Stąd zapewne w jego myśleniu taka waga kwestii woli, wyboru i decyzji. Niniejszy tom stanowi właśnie fragment jego rozległego projektu filozofii woli. Nie jest to jednak książka o ikonografii symboli zła, lecz próba fenomenologii zła i jego symboliki. Ricoeur rozważa zjawiska „skalania” (pierwszy stopień, niejako „fizyczny”, jak naruszenia tabu), grzechu (przeciw przykazaniom) i winy (świadomość, że źle rozporządzam swoją wolnością), wydobywając ich naturę i miejsce pośród mitów związanych z kwestią zła. Ściślej biorąc, interesują go mity mówiące o tym, „gdzie zło się zaczyna i gdzie się kończy”. Mit może zakładać zło już w samym początku, może lokować je w człowieku (mity upadku) lub w jakimś innym źródle. Budując fenomenologię mitu zła, Ricoeur ma na względzie ambitny cel intelektualny: wydobyć się z hermeneutycznej „cyrkularności” w kierunku samego „bytu”.
Ricoeur w ,,Symbolice zła" rozróżnia cztery podstawowe ,,typy morfologiczne" zła, będące jego wyobrażeniami i symbolami. Symbol niczego nie wyjaśnia, ma on jedynie przybliżyć, zobrazować pewną rzeczywistość. Zadaniem symboliki zła nie jest więc odpowiedź na pytanie o istotę zła, ale raczej przybliżenie jego tajemnicy. Pierwszym ,,typem morfologicznym" są wyobrażenia mitologii babilońskiej i orfickiej, gdzie zło przybiera postać chaosu, nieporządku, siły, która przeciwstawia się stworzeniu. W gnozie manichejskiej zło występuje już jako oddzielna, odwieczna siła, która nie zostanie nigdy pokonana przez dobro. Człowiek według gnostyków zostawał rozdwojony, w skażonej złem materii znajdywało się ciało, duch zaś pozostawał niesplamiony i czysty. Kolejnym ,,typem morfologicznym", mającym swoje korzenie w myśli greckiej - w mitologii i w teatrze, jest tragiczny aspekt życia człowieka. Bohater tragiczny postawiony przed wyborem zawsze wybiera źle, los popycha go do własnej zguby. Ostatnim, czwartym typem, jest obraz biblijny przedstawiający upadek pierwszych ludzi. Ricoeur traktuje ten obraz osobno, jako wyjątkowy i jednocześnie spajający pozostałe typy.