Unorthodox. Jak porzuciłam świat ortodoksyjnych żydów

„Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. Wolność religii obejmuje wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru oraz uzewnętrzniania indywidualnie lub z innymi, publicznie lub prywatnie, swojej religii przez uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie”.

Każdy człowiek ma prawo wierzyć w co mu się podoba – nie mam z tym problemu. Ale czy wolność wyznawania i przyjmowania równa się wolności niewyznawania i odrzucenia?

Deborah Feldman miała pecha, gdyż przyszła na świat w społeczności chasydzkiej – grupie ortodoksyjnych żydów. Nie miała na to żadnego wpływu, nikt nie zapytał jej, czy się na to wszystko zgadza. Od dzieciństwa ładowano jej do głowy religijne zasady, pozbawiając prawdziwej edukacji, ponieważ była kobietą, a kobieta nie powinna mieć wykształcenia, bo wtedy trudniej się nią kieruje. Deborah w końcu zrozumiała, że to nie jest jej świat, to nie jest jej droga. Niestety, odejście z tak radyklanego środowiska nie mogło pozostać bez konsekwencji.

Nie wiem czy moja ocena jest sprawiedliwa, bo męczący mnie od dłuższego czasu kryzys czytelniczy sprawił, że spędziłam z książką ponad dwa miesiące, a to nie pomaga w odbiorze. Na szczęście w drugiej połowie książki dostałam przyspieszenia i szybko przeczytałam wspomnienia Feldman mniej więcej od momentu poznania przyszłego męża.

Czytanie o zwyczajach i tradycjach ortodoksyjnych Żydów było z jednej strony intrygujące, a z drugiej strony przerażające. Człowiek zostaje wtłoczony do formy, do której nie pasuje, a jego życiem steruje cała rodzina, która wtrąca się do wszystkiego i nie pozostawia grama intymności. Według mnie to szybka droga do zakładu dla obłąkanych. Wiedziałam, że autorce udało się wydostać z tamtego środowiska (sugeruje to sam tytuł), ale pomimo tego i tak czułam ulgę kiedy postanowiła stanąć na własne nogi. To niewiarygodne, że wciąż istnieją takie kultury, które pozbawiają człowieka jego właściwości i produkują bezkształtne i posłuszne klony.

Na podstawie książki powstał serial na Netflixie, ale losy bohaterki od momentu podjęcia decyzji o porzuceniu swojego dotychczasowego świata są inne niż w książce.

Historia życia Deborah Feldman, która zdecydowała się porzucić swój ortodoksyjny świat chasydzkich Żydów jest jednocześnie przytłaczająca i zarazem bardzo wciągająca, możemy wejść w świat, który na co dzień pilnie strzeże swoich zwyczajów i rytuałów.
Na fali popularności serialu "Unorthodox" sięgnęłam po te wspomnienia i naprawdę nie zawiodłam się. Jednakże najpierw polecam przeczytać książkę, która bardzo różni się od serialu, a w zasadzie serial oprócz głównej bohaterki niewiele ma wspólnego z książką.
Życie Deborah wychowanej we wspólnocie nowojorskich chasydów jest trudne. Pełne zakazów i nakazów, które mogą się wydawać absurdalne, nieludzkie czy wręcz okrutne - głównie w stosunku do kobiet.
Deborah od samego początku nie może się dostosować, choć bardzo pragnie być jak inne chasydki, jednocześnie chce być wolna jak zwykłe kobiety.
Móc iść do normalnego sklepu, restauracji, swobodnie decydować o sobie, ubierać się zwyczajnie i jeść "zakazane" rzeczy.
Deborah od początku jest wychowywana na dobrą żonę i matkę. To jest główne zadanie kobiet wspólnoty, która ogromny nacisk kładzie na macierzyństwo i wielodzietność.
Niemalże absurdalne wydają się dla zwykłej kobiety wszelkie nakazy i zakazy dotyczące życia małżeńskiego, seksualnego, macierzyństwa, czy brutalnego naruszania kobiecej strefy intymnej od rytuałów dotyczących menstruacji aż po zwykłe ubieranie się czy odpowiednie czesanie, w tym obowiązek golenia głowy przez mężatki.
Deborah wychow...

Na książkę natrafiłam po obejrzeniu serialu. Serial bardzo krótki jednak z ważnym przesłaniem. Bardzo różni się od książki, mimo tego książka bardzo mi się podobała.

Czytając książkę, poznajemy inny świat. Gdzie, życie wiedzie nastoletnia dziewczyna. Niezrozumiana, niechciana, mająca własne zdanie. Dziewczynie nie podoba się świat w jakim przyszło jej żyć. Jej jedynym zadaniem jest bycie dobrą żoną, dobrą matką i traktowanie męża jak króla.

Z czasem zaczyna łamać przyjęte reguły, pragnie dopasowania się. W końcu... ucieka. Jej ucieczka wymaga wiele wyrzeczeń, bowiem musi zapomnieć o całej rodzinie.

Poruszająca i szokująca opowieść. Bohaterka pełna podziwu.

Autorka opisuje w książce swoje życie w społeczności chasydzkich Żydów. Akcja dzieje się w Nowym Jorku - jednym z najbardziej otwartych miast świata. A jednak, nawet w takim mieście można być uwięzionym. Deborah opisuje swoje życie, bez książek, kina, teatru i spotkań ze znajomymi. Autorka wpuszcza nas do bardzo hermetycznego świata, relacjonuje ich tradycje, obrzędy i święta.

Zaczynając tą książkę byłam zaskoczona ilością zakazów i nakazów jakie obowiązują w kulturze żydowskiej. I to nie tak, że wychowałam się bez dostępu do informacji i nie miałam pojęcia jak wygląda ich życie. Ja po prostu nie byłam świadoma jaka skalę przybiera restrykcyjność tego środowiska.

Książka dostarczyła mi całej gamy emocji. Od zaskoczenia, przez złość, aż po radość i ulgę.

Książkę czyta się ciężko :( walorem są dla mnie ciekawostki - zwyczaje chasydów

Do przeczytania książki zachęcił mnie netflixowski serial na jej podstawie, ale także ogólne zaciekawienie kulturą judaizmu w chasydzkim wydaniu. Z początku lektura bardzo mi się dłużyła, w pewnym momencie nawet przerwałam ją na jakiś czas. Jednakże po przebrnięciu przez połowę, poszło już bardzo szybko - tak też zostały przedstawione wydarzenia w książce. Trochę zgrzytał mi rozdźwięk pomiędzy serialem i książką, ale koniec końców lekturę uważam za ciekawą i wartą uwagi.