Zakłamane życie dorosłych

"Czy jesteśmy bardziej prawdziwi, gdy z jasnym umysłem spoglądamy na otoczenie, czy wtedy kiedy najsilniejsze i najgłębsze emocje jak nienawiść i miłość, odbierają nam rozum"

Muszę się przyznać, że mam pewien kłopot z tą książką. To moja pierwsza styczność z prozą tej wielokrotnie polecanej mi autorki i...cóż bez uniesień, no może poza "uniesieniem brwi" w niektórych momentach książki.

Z jednej strony, powinnam się cieszyć, iż autorce udało się wzbudzić we mnie takie duże emocje, bo i cóż, że same negatywne, więc książkę powinnam ocenić jako bardzo dobra, wspaniała i ogóle cud miód.

Jednak z drugiej strony główna bohaterka i jednocześnie narratorka tej opowieści, wczesno nastoletnia Giovanna Trada, tak mnie, zniesmaczyła, że wszystko we mnie wzbrania się przed wystawieniem bardzo dobrej oceny.

Zwłaszcza że absolutnie nie zgadzam się z opisem tej książki, a nawet zbytnio z tytułem. Bo najbardziej kłamliwa, wredna i wstrętna w tej lekturze, była właśnie owa dwunastoletnia Giovanna.

Zanim jeszcze życie jej rodziców posypało się w proch, ona łgała swoim "przyjaciółkom"? jak najęta, jakby jej kto za to płacił. Okłamywała bez mrugnięcia okiem swoje najlepsze przyjaciółki.

Nie podobało mi się też to, że wszyscy skakali koło niej jak koło śmierdzącego jaja. Podziwiali, jaka piękna, jaka zdolna, jaka mądra. A dla mnie to był zwyczajnie wyrośnięty rozkapryszony bachor, który kręcił dorosłymi jak g...nem w betoniarce.

2...

COŚ DLA PENSJONAREK

Tylko kilka słów, bo Almos już wszystko wyłożył, jak należy.

Obiektywnie rzecz biorąc – to nie jest zła książka, a nawet całkiem dobra biorąc pod uwagę to, co się teraz wydaje.. Tło obyczajowe doskonale przedstawione, konstatacje, jak zawsze u tej autorki bezcenne. Ale…

O ile obserwacje życia dorosłych z punktu widzenia dziecka są interesujące, jeśli tych dorosłych dotyczą, to jednak, gdy gdzieś tak od połowy powieść zamienia się w „pamiętnik z okresu dojrzewania”, treść zaczyna robić się ciekawa wyłącznie dla ograniczonego grona odbiorców. Tak naprawdę, to nie wiem dla kogo. Czytelnik trochę bardziej dojrzały niż nastoletnia dziewica zaczyna się nudzić i przerzucać kartki na przyspieszonych obrotach. Nastolatki raczej po tę książkę nie sięgną, bo jednak niektóre treści są dla nich za poważne i zbyt anachroniczne. Małolaty, jeśli już coś czytają, to „Zmierzch”. Autorka nie wcelowała w target, że się tak brzydko wyrażę.

Ktoś kto zna „Sagę neapolitańską” Ferrante, czytając „Zakłamane życie dorosłych” będzie miał również poczucie, że miejscami czyta odrzuty, które nie zmieściły się w poprzednich książkach. Deja vu.

Zakończenie na pewno spodobałoby się przedwojennym pensjonarkom. Dzisiejsze nastolatki raczej się nie zbulwersują. Ja też nie.

Cenię sobie prozę Eleny Ferrante za to, że potrafi napisać dobrą powieść utkaną z prostych, niespektakularnych tematów. Nieszczególnie interesuję się tematem dojrzewania, gdyż sama przerabiałam go już bardzo dawno temu i różowo nie było (ale i obyło się bez dramatów). U Ferrante jest o kilka piekieł gorzej.

Giovanna wychowuje się w inteligenckiej rodzinie i wszystko idzie dobrym torem, dopóki nie słyszy rozmowy swoich rodziców, w której ojciec mówi, że córka zaczyna upodabniać się do Vittorii – jego znienawidzonej siostry.

To niby mało znaczące zdanie uruchamia tryby machiny, która definitywnie zakończy dzieciństwo naszej bohaterki. Autorka w bardzo zręczny sposób pokazuje zakłamanie dorosłych, to jak ich manipulacje czy niesnaski odbijają się na psychice dziecka.

Jak to u Ferrante – nie jest miło ani przyjemnie, chwilami nawet irytująco. I jeszcze kiedyś chciałabym usłyszeć ten osławiony w powieściach Autorki dialekt!

Siadając do lektury kolejnej powieści Ferrante miałam nadzieję, że mnie nie zawiedzie. I nie zawiodła.

BOHATERKA. Najpierw o okładce. Czarno - biała, subtelna, z błękitnymi jak niebo nad Neapolem literami. Na pierwszym planie siedząca Giovanna vel Giannina, odwrócona tyłem nastolatka, w dżinsach, bluzie i trampkach, z długimi pięknymi włosami, które w dzieciństwie podziwiał jej tato. Bardzo chciałabym, żeby się odwróciła, żeby można było zobaczyć jej twarz. Jest brzydka, czy wręcz okropna? Czy też tak jej się tylko wydaje po podsłuchaniu rozmowy rodziców o tym, że jest bardzo brzydka? Biedne dziecko, które w tak trudnym czasie, jakim jest okres dojrzewania, zawiodło się na wszystkich: rodzicach, przyjaciołach, niedawno odzyskanej krewnej - tajemniczej ciotce Vittorii, która chce ulepić dziewczynkę na własną modłę. Dotychczasowe wpajane przez rodziców wartości i prawdy okazują się niewiele warte, jej świat wali się w gruzy, więc nic dziwnego, że dziewczynka przeżywa kryzys tożsamości, który przeradza się stopniowo w nienawiść do siebie samej i do innych. („Nienawiść każe Ci żyć, nawet, gdy już nie chcesz żyć” ). A jak na moment udaje jej się zapomnieć o tej nienawiści, to ogarnia ją zniechęcenie, gorycz i wstręt do całego otoczenia, do bliskich jej jeszcze niedawno osób. Do tego stopnia nie akceptuje swojego wyglądu, duszy i zachowania, że „najchętniej sama siebie by zwymiotowała”. Jakież to smutne! Taka toksyczna młodość, bez radości i wesołych chwil.
Tak wł...

Kiedy po raz pierwszy sięgam po prozę obcej mi jeszcze autorki zawsze stawia to przede mną znak zapytania - jak będzie, czy nie będę zmagać się z rozczarowaniem?
W tym przypadku mam do czynienia z miłością od pierwszego zaczytania.🤩

Pełen kontrastów Neapol lat 90 podzielony na dzielnice inteligencji i przemysłowo-robotnicze osiedla pełne brudu. W duszy dorastającej Giovanny zasiano ziarno chaosu, jedno wypowiedziane zdanie wprawiło w ruch machinę, której nie dało się zatrzymać. Gdy nastolatka dowiaduje się, że zaczyna coraz bardziej upodabniać się do ciotki Vittorii pragnie ją poznać.
Od tej pory toczyć będzie nieustanną walkę pomiędzy ojcem, a ekspresyjną i nieco wulgarną ciotką.

Motyw dorastania i towarzyszące mu huśtawki emocjonalne został tu rozłożony na czynniki pierwsze. Bohaterka poczuje gorzki smak rozczarowania, gdy niespodziewanie opadnie kurtyna na obraz idealnego ojca i matki.

Proza Ferrante aż kipi od emocji, wybrzmiewa nader prawdziwie. Bliska skórze aniżeli ubranie, pełna jest moralnych rozterek, gorzkiego smaku dorosłości i pierwszych rozczarowań. Ferrante otwarcie i bez skrępowania pisze o intymności, cielesności i zagrożeniach jakie czają się na nastolatki. Jej styl pozbawiony jest lukru, co zdecydowanie uważam za walor. To proza realistyczna, chwilami wulgarna, za to dosadnie rozprawiająca się z tematem.

Od pierwszych stron mocno zaangażowałam się w ten rodzinny dramat. Gorąco polecam!