Pas Ilmarinena recenzja

”Pas Ilmarinena” według mnie nie jest typową powieścią Marcina Mortki. Sam autor stwierdził, że do napisania tej powieści zainspirowała go inwazja rosyjska na Ukrainę. Na mocy tajnego porozumienia Ribbentrop-Mołotow także kraje bałtyckie miały być podporządkowane Rosji, w tym Finlandia. Ponieważ Finlandia nie chciała się podporządkować Rosji, została w grudniu 1939 roku napadnięta. Akcję powieści umieścił w czasie tego konfliktu zbrojnego, wojny Finlandia – Rosja w 1939 roku, którą Rosja nie wygrała. Jednak Marcin Mortka nie pisze książek historycznych, ale fantasy i w takiej konwencji napisana jest ta powieść. Napisał świetną powieść przygodową fantasy umieszczoną w realnej historii i dość jednoznacznie opisując działania Rosjan.

W Londynie znajduje się klub dla dżentelmenów „Biblioteka”, w którym dżentelmeni mogą się spotykać, spędzać czas, jeść, a nawet nocować. Biblioteka ma też tajną misję, zbiera magiczne artefakty z całego świat, aby nie wpadły w niepowołane ręce. Użycie każdego z tych artefaktów przybliża świat do zagłady, czyli do nadejścia Czarnej Zgrozy, którą można nawet dojrzeć. Córka jednego z założycieli Biblioteki, Penelopa przebywa w Finlandii, aby poznać wierzenia i magię tamtejszych ludów, a także odkryć artefakt o olbrzymiej mocy, który może zmienić oblicze świata. Niestety wybucha wojna i Penelopa znajduje się w olbrzymim niebezpieczeństwie. Jedyną osobą, która może uratować Penelopę, według jej ojca, jest jej były mąż, Michael Tayne, który na własne życzenie przebywa w szpitalu dla obłąkanych. Po wyciągnięciu go ze szpitala razem z synem innego założyciela Biblioteki wyrusza do Finlandii, aby uratować Penelopę. Na miejscu zyskują jeszcze jednego sprzymierzeńca. Muszą się spieszyć nie tylko ze względu na działania wojenne. Okazuje się, że w NKWD znajduje się komórka zajmująca się magią i jej wykorzystaniem dla władzy. Siergiej Muchalew, ambitny oficer NKWD razem z jednostkami Armii Czerwonej podąża przez zimową Finlandię, aby odkryć prastare tajemnice tych ziem i ludów. Komu pierwszemu w tych przepastnych lasach skutych mrozem uda się odnaleźć Penelpę, jej towarzyszki i odkryć ich tajemnicę?

Autor doskonale oddaje mroczną i zimną scenerię wydarzeń i sam konflikt zbrojny, który jest tematem książki. Język jest miejscami bardzo brutalny, gdy ukazuje bezpośrednie walki. Podział jest prosty, po jednej stronie mamy silnych, szlachetnych i sprytnych Finów, po drugiej sowieckich najeźdźców, „głupich ruskich”. Magiczna strona powieści też jest ciekawa, widać fascynację autora folklorem i wierzeniami Skandynawów. Jednak Mortka jest przede wszystkim mistrzem kreowania bohaterów. Trzech głównych bohaterów to sierżant Tyene, angielski arystokrata i amerykański dziennikarz, tych ludzi wszystko dzieli, ale je łączy wspólna sprawa. Nie można znaleźć charakterologicznie i w sposobie działania bardziej różnych ludzi, co oczywiście prowadzi do humoru sytuacyjnego i słownego. Po drugiej stronie też mamy świetnie wykreowane postacie Siergieja Muchalewa i jego towarzyszy. Nie tylko widzimy ich w działaniu, ale możemy sięgnąć do wnętrza, poznać ich motywy działania. Oczywiście wszystko okraszone jest fantastycznym, ironicznym humorem. Interesująca jest sama konstrukcja powieści w formie kroniki zdarzeń. Każdy rozdział to jeden dzień akcji, w który przeskakujemy między stronami konfliktu, przerywając dany wątek w kluczowym momencie. Dzięki temu książka zyskuje na dynamice. Umieszczenie powieści fantasy w realnym świecie, wśród prawdziwych wydarzeń było świetnym pomysłem.