Baśń recenzja

Ostatnimi czasy rzadko mi się zdarza sięgać po jakąś książkę totalnie w ciemno. Tak było jednak w tym przypadku, bo mój palec całkiem impulsywnie kliknął „dodaj do koszyka”. Ale! Co to była za cudowna lektura! Jakie to niezmarnowane pieniądze!

„Akurat kończę sześć lat, kiedy od strzału ginie Olof Palme”. Właśnie tym zdaniem autor rozpoczyna powieść, a tym samym łapie mnie i trzyma nieprzerwanie. Narratorem jest chłopiec, Peter, który wraz z ojcem co i rusz się przeprowadza. Bez żadnych wyjaśnień, bez przygotowań, po prostu pakują trochę ubrań, płyty, jakiś komiks i już są gdzie indziej. Bo „biała królowa i jej ludzie” się zbliżają. Kim jest ta królowa? Przed czym/kim ucieka ojciec? To pytania, które napędzają fabułę, koniecznie my, jako odbiorcy, chcemy poznać tło. Mamy więc trochę tajemniczy klimat, szczególnie że autor wiele rzeczy pozostawia w sferze niedopowiedzeń (i tak jest do samego końca!).

Działa to przede wszystkim dzięki narracji. Skoro bowiem opowiada chłopiec to jest to relacja prosta, typowo dziecięca, naiwna. Bo często „tata kupuje rzeczy, chociaż nie wyjął pieniędzy z kieszeni”. Bo tata jest mądry i przekazuje swoją wiedzę synowi. Peter nie chodzi do szkoły, chociaż by chciał, ale tam nie nauczy się myśleć. Tata jednak dba o edukację, bywają w muzeach, bibliotekach, niekiedy chłopiec pomaga ojcu w pracy. A ponad wszystko obaj bardzo się kochają, dbają o siebie nawzajem. Bo „póki na niego patrzy to nic mu się nie stanie”.

Niestety powieść trochę traci w momencie przeskoku do czasów nastoletniości. Nie chcę za dużo zdradzać, ale nie będzie zaskoczeniem, jeśli powiem, że wtedy powieść staje się bardziej rzeczywista, inna. To nie jest już bajka o losach króla i królewicza, ale opowieść o młodym mężczyźnie walczącym o przetrwanie i o zdobycie odpowiedzi na wszystkie zadane i niezadane pytania. To opowieść o rodzinie i zależnościach, o wzorcach i ich braku, o potrzebie miłości i nieumiejętności jej odwzajemniania.

Niesamowite jest to jak ta narracja, bez ozdobników i wgłębiania się w emocje, trafia prosto w serce. Od samego początku jednak wiadomo, że coś się za tym kryje, że losy bohatera muszą w którymś momencie pójść w złym kierunku. Że na końcu może wcale nie będzie happy endu, wbrew baśniowej tradycji? A może, żeby uczynić coś dobrego, czasem trzeba zrobić coś złego? Pozostawiam to pod rozwagę.

Dawno nie czytałam czegoś tak wspaniałego i już poluję na Submarino.