Recenzja książki Ćma

Autor w zakończeniu wymienia całą serię osób, którym jest wdzięczny za rady i które czytały pierwszą, czy też kolejne, wersje jego rękopisu. I czemuż, ach czemuż, żadna z tych osób nie dała mu jednej prostej rady: skróć to, chłopie, o co najmniej sto stron? A najlepiej o połowę? Ja rozumiem, że jednym z ważnych tematów powieści są nastoletnie uczucia, ich rozwój i dojrzewanie na ich bazie całej młodej osoby - a mamy takie dwie - ale ich przeżycia, doznania i rozkminy można było przedstawić jakoś zwięźlej. Tym bardziej, że spora część ich wewnętrznych przeżyć to wewnętrzne zaburzenia trawienne wynikające z nadużywania taniego alkoholu i innych używek. W którymś momencie przy kolejnym kapciu w gębie i kolejnym szlugu wyciąganym z paczki zaczęłam ciężko wzdychać.
Zresztą bohaterki to, nawet przy uwzględnieniu powyższego zastrzeżenia, naprawdę najlepszy element tej historii. Prawdopodobne psychologicznie, ciekawe i mimo swych słabości i wahań budzące sympatię. Kontrast między delikatnością i skomplikowaniem ich uczuć a, powiedzmy sobie szczerze, plugawym językiem, jakim się wyrażają, jest komiczny, ale autentyczny.
Co innego otoczenie. Toczy się ta historia w małych pół-fikcyjnych miejscowościach otaczających Dżerzi, czyli łatwo identyfikowalny dolnośląski Dzierżoniów. Mówię "pół-fikcyjnych" bo choć nazwy mogą być zmienione, to same miejscowości rozpoznać nietrudno. Głucha to prowincja, parna, duszna, zabita dechami. Nie ma tam kobiet, tylko grube, stare, wkurzające baby, nie ma mężczyzn, tylko pijaczki i menele; wszyscy piją, wszyscy śmierdzą, żyją byle jak, rozmnażają się bezmyślnie jak robactwo. Pejzaże składają się z ruin i śmieci, wśród których lokalna młodzież chla na umór, bo nie ma nic innego do roboty. Autor zastrzega się, że taką prowincję pamięta. No cóż, współczuję doświadczeń młodości. Nie wiadomo, czy wszechogarniający marazm to wynik wykorzenienia, jako że większość mieszkańców wywodzi się w drugim - trzecim pokoleniu gdzieś zza Buga, czy też przesiąkające te okolice Zło.
No właśnie, Zło. Jako horror "Ćma" sprawdza się kiepsko, a wyczekiwanie na jakieś Coś, co postraszyłoby czytelnika, dłuży się niemiłosiernie. A nawet kiedy się pojawia, to i tak nie przekonuje. Na nic mniej lub bardziej czytelne nawiązanie do Lovecraftowskich klimatów. Nie da się z przaśnego Dżerzi zrobić New Jersey, a co dopiero Arkham. Sowie Góry to nie kraina Lovecrafta, gdzie tam dolnośląskim wioskom do posępnej Nowej Anglii. Biedne Pradawne Zło chyba cholernie się w tej dziurze nudzi.
Na koniec kilka słów o wychwalanym pod niebiosa stylu autora. Owszem, Bielawski piórem (czy edytorem) włada sprawnie, ale nazbyt zasłuchał się we własny głos. Jak we wszystkim, im prościej, tym lepiej. Może w następnych utworach zrezygnuje z afektowanej maniery na rzecz zwięzłości i precyzji.