Kobieta epoki wiktoriańskiej recenzja

Jestem przekonana, że książka „Kobieta epoki wiktoriańskiej. Tożsamość, ciało i medykalizacja” spotka się z uznaniem środowiska nie tylko naukowego, potrafi bowiem wciągnąć niemal każdego czytelnika. Chyba nigdy nie czytałam niczego tak szokującego, choć przecież myślałam, że epoka wiktoriańska jest mi poniekąd znana. Na każdej stronie odczuwałam zaskoczenie; autorka zręcznie odkrywała przede mną nowe fakty XIX-wiecznej rzeczywistości kobiet i były one dla mnie niesamowicie fascynujące. Zdążyłam ją już chyba polecić wszystkim znajomym. Jeśli myślicie, że wiecie wszystko o roli kobiety w społeczeństwie wiktoriańskim, mogę Was przekonać, że się grubo mylicie…



Autorka dysponuje ogromnym zapleczem teoretycznym i to nadaje książce wiarygodne podstawy. Jak czytamy, Agnieszka Gromkowska-Melosik jest doktorem habilitowanym, profesorem Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jest również specjalistką od tak zwanych „gender studies”. To nie rokuje dobrze w moim mniemaniu i spodziewałam się po książce dużej dawki stronniczości. Rzeczywiście ją znalazłam, ale im dłużej czytałam lekturę, tym bardziej przekonywałam się, że autorka rzetelnie podeszła do tematu i konfrontowała ze sobą różne nurty opinii. Oczywiście momentami dał o sobie znać wojujący feminizm, ale rzadko.



Epoka wiktoriańska została wyznaczona oficjalnie przez daty narodzin i śmierci królowej Wiktorii (1837 – 1901). Autorka skupiła się na kobietach społeczeństwa angielskiego, głównie na damach z klasy średniej i wyższych. Przytacza cytaty ze źródeł epoki, omawia obrazy w kontekście kulturowym, a swoim tematem przewodnim czyni medykalizację, w którą wpisuje się przypisywanie kobietom rozmaitych schorzeń, takich jak blednica, chlorosis, histeria czy też pospolity „globus”. Ramy owych schorzeń wyznaczało to, co dziś nazwalibyśmy „kobiecością”. Mężczyzna był wzorcem, istotą stanowiącą przykład rozważań medycznych, a zatem wszystkie cechy niemęskie stanowiły dewiację, wręcz chorobę i były leczone. Autorka pisze, czego wymagało się od kobiet; jakie miały być, jakie role spełniać, jaki był ideał piękna kobiety wiktoriańskiej, a nawet jakiej postawy wobec własnej seksualności od nich oczekiwano. I są to tylko nieliczne spośród wielu tematów podjętych przez nią w książce.



Mnie osobiście książka ta powaliła na kolana. Jest niewiarygodnie ciekawa i wręcz nie można się od niej oderwać. Choć jest to tekst naukowy, autorka nie traci czasu na szukanie i opisywanie nieistotnych kontekstów, nawiązań, dywagacji i szczegółów. Autentycznymi, popartymi źródłami faktami, o których przeciętny czytelnik nie ma bladego pojęcia, autorka szasta jak z rękawa. Aż trudno uwierzyć, jaki był naprawdę status społeczny kobiet jeszcze na początku ubiegłego stulecia. To po prostu trzeba przeczytać.