Poufne recenzja

Piękna w swym kształcie i treści. Nienachalna, cicha, pozbawiona patosu, wyposażona w ciepły humor, czasem ironię, opowiadziana tak po prostu, jakby mimochodem, a tak niezwykle urokliwie, kunsztownie, opowieść o rodzinie. Opowieść fragmentarycza, zbudowana z mikroopowieści, których ośrodkiem rodzina właśnie. Ta jedna, indywidualna, Grynbergowska, ale będąca w jakiś sposób odbiciem wielu podobnych, na których cieniem położył się Holokaust. Uczestnicy, świadkowie, spadkobiercy rodzinnych doświadczeń. Dziadkowie, rodzice, wnuki. Dotknięci wojennym koszmarem, osmaleni do dziś, często milczą przez lata, wolą nie pamiętać, chociaż nie pamiętać się nie da. Czasem przeciwnie - mówią, chcą mówić, póki jeszcze są. Po raz kolejny przekonujemy się, że ofiarami Holokaustu nie byli tylko, ci którzy zginęli, czy ci, którzy przetrwali. Pośrednimi stały się dzieci, często wnukowie. Ocaleńcy próbowali zapomnieć, dzieci nie miały szansy zrozumieć dziwnych zachowań rodziców, wnukowie są pierwszym pokoleniem, które zaczyna pytać i słuchać. To opowieść o rodzinie dotkniętej, która jednak żyje, kocha, zdradza, płacze, śmieje się. Są tu zwykłe codzienne sprawy i te "niezwykłe", "stamtąd". To codzienne zamieszanie, zwykły zgiełk następujących po sobie dni, i ślady przeszłości, które są, jeszcze są, w ostatnim, odchodzącym pokoleniu; ostatnim, które było tak blisko. My, coraz dalej, coraz bardziej odlegli.. Jeszcze moment, jeszcze chwila i przestaniemy "dotykać" wprost, a tamten koszmar, tamten czas zda się tak odległy jak narodowościowe powstania, potyczki polskich królów czy państwo pierwszych Polan. Czytajmy więc, póki na wyciągnięcie ręki. Mocno chwyta za serce. Naprawdę mocno. "Spieszcie się czytać Mikołaja Grynberga. Następni, kolejni piszący przegapią albo pominą mimochody. Za radą ciotki będą opowiadali nieprawdziwe historie – tak, by nikt w ich prawdziwość nie wątpił. Trzeba im wybaczyć. Prawdziwe historie nie będą do zrozumienia. Odejdą na zawsze – razem z dziadkiem, ojcem i samym Mikołajem Grynbergiem" - Hanna Krall.