Joanna Jax w książce „Duma i gniew. Uciekinierzy” kreśli barwną, pełną dramatyzmu opowieść osadzoną w czasach schyłku XVIII wieku, kiedy Polska zmagała się z wewnętrznymi i zewnętrznymi napięciami, a osobiste losy bohaterów splatały się z burzliwymi wydarzeniami historycznymi. Historia skupia się na dwóch młodych postaciach – Miłoszu Rastawickim i Aleksandrze Łubieńskiej, których losy, naznaczone ucieczką, tajemnicami i zagrożeniami, rozgrywają się na tle epoki pełnej niepewności i przewrotów.
Centralnym bohaterem powieści jest Miłosz Rastawicki, młody człowiek pochodzący z rodziny szlacheckiej, którego życie mogło potoczyć się w sposób ustabilizowany, gdyby nie fatalny zbieg okoliczności. Autorka zręcznie buduje napięcie wokół jego losów, kiedy nieoczekiwanie zostaje wplątany w zbrodnię, której nie popełnił. Motyw ucieczki staje się osią napędową powieści – Miłosz, ścigany przez wymiar sprawiedliwości, przemierza Europę w poszukiwaniu nie tylko wolności, ale także sprawiedliwości i spokoju ducha. Jego podróż po różnych zakątkach kontynentu dodaje powieści rozmachu i epickiego klimatu, ukazując zróżnicowane kultury oraz różnorodne aspekty ówczesnej Europy.
Równolegle rozwija się wątek Aleksandry Łubieńskiej, która niespodziewanie znika przed swoim planowanym ślubem z Bogdanem Barszczewskim. Ucieczka Aleksandry to kolejny intrygujący element fabuły, który splata jej losy z dramatycznymi wydarzeniami rozgrywającymi się w domu Barszczewskich. Postać Aleksandry, choć z początku wydaje się uciekać przed narzuconymi jej przez rodzinę zobowiązaniami, z czasem odsłania bardziej skomplikowane motywy i tajemnice rodzinne, które ukrywają się za jej zniknięciem.
Na uwagę zasługuje również fakt, jak Jax ukazuje tło społeczne i polityczne tamtej epoki. Polska, rozdarta między patriotyzmem a zdradą, a także rządzona przez nieudolnego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, stanowi żywy obraz epoki, który wpływa na bohaterów. Miłosz Rastawicki, syn pisarza sądowego, żywi nadzieje na karierę przy królewskim dworze, co pokazuje, jak głęboko zakorzenione są w nim aspiracje szlacheckie i poczucie obowiązku wobec ojczyzny. Jednocześnie tragiczne wydarzenia zmuszają go do rewizji tych ideałów i poszukiwania nowej drogi.
Jax łączy wątki osobiste z wielką historią, tworząc pełnokrwistych bohaterów, którzy stają przed dylematami moralnymi, jakim trudno sprostać. „Uciekinierzy” to nie tylko opowieść o jednostkowych dramatach, ale także o walce z przeznaczeniem, zdradzie i lojalności, a także o tajemnicach, które potrafią zniszczyć życie całych rodów. Styl pisarki cechuje się elegancją i precyzją, a dialogi są naturalne i wciągające, co sprawia, że książka trzyma w napięciu do ostatniej strony.
Podsumowując, „Duma i gniew. Uciekinierzy” to nie tylko intrygująca powieść historyczna, ale także uniwersalna opowieść o ludzkiej naturze, poszukiwaniu tożsamości i mierzeniu się z trudnymi wyborami. Joanna Jax po raz kolejny udowadnia, że jest autorką, która potrafi połączyć fikcję z realiami historycznymi, oferując lekturę pełną emocji i niespodziewanych zwrotów akcji.