Miklós Nyiszli

Rumuński Węgier żydowskiego pochodzenia, lekarz antropolog.

Urodził się w Siedmiogrodzie – terytorium węgierskim od 1920 roku należącym do Rumunii. W Rumunii ukończył szkołę podstawową i gimnazjum, a następnie rozpoczął studia medyczne w Klużu (Kolozsvár). Po pierwszym roku studiów przeniósł się do Niemiec i podjął studia medyczne na uniwersytecie w Kilonii, które kontynuował i ukończył we Wrocławiu (Breslau) w 1930. Po uzyskaniu tytułu doktora medycyny powrócił do Rumunii, gdzie rozpoczął prywatną praktykę lekarską. W 1940 na podstawie traktatu rumuńsko-węgierskiego znalazł się na terytorium Węgier.

W czasie II wojny światowej, po zajęciu Węgier przez III Rzeszę, wiosną 1944 wraz z został wywieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.
Dzięki swej specjalizacji w zakresie medycyny sądowej oraz studiom w Niemczech i doskonałej znajomości języka został zatrudniony przez doktora Josefa Mengele jako specjalista od przeprowadzania sekcji zwłok. Ponadto do jego obowiązków należała opieka lekarska nad więźniarską i esesmańską obsługą komór gazowych i krematoriów. Na zlecenie Mengele dokonywał autopsji zwłok bliźniąt i karłów, które były przedmiotem eksperymentów pseudomedycznych.

W styczniu 1945 został ewakuowany z Auschwitz, 5 maja 1945 w obozie Ebensee doczekał wyzwolenia przez Amerykanów, po czym wrócił do Rumunii, gdzie ponownie podjął się pracy lekarza. Kilka miesięcy później powróciły jego żona i córka, wyzwolone w Bergen-Belsen. W październiku 1947 zeznawał w procesie norymberskim.

Zmarł na zawał serca.

Wkrótce po wojnie spisał swoje obozowe wspomnienia, opublikowane w 1946 w języku węgierskim, które doczekały się przekładów na wiele języków. W Polsce po raz pierwszy ukazały się w 1966 jako „Pracownia doktora Mengele”. Kolejne wydania miały już tytuł „Byłem asystentem doktora Mengele”.