/590156977dea627d446bd36be7c0aa02/n/wasilij-aksjonow)
Wasilij Pawłowicz Aksionow – rosyjski i amerykański pisarz, dramaturg filmowy, scenarzysta. Syn pisarki Jewgieniji Giznburg.
Ojcem Wasilija Aksionowa był członek biura komitetu obwodowego WKP(b) Tatarskiej ASRR Paweł Aksionow, a matką wykładowca Uniwersytetu Kazańskiego, filolog rosyjska i dziennikarka Jewgienija Ginzburg. Oboje rodzice w lutym – kwietniu 1937 r. zostali aresztowani przez NKWD w ramach wielkiej czystki i skazani na 10 lat więzienia i obozu. Przyrodnie rodzeństwo Wasilija – córka Pawła – Maja oraz syn Jewgenii – Aleksiej – trafiło pod opiekę dalszej rodziny, natomiast sam Wasilij, po odmowie władz przekazania go pod opiekę babć, został przymusowo umieszczony w specjalnym, znajdującym się w Kostromie, domu dziecka dla dzieci osób skazanych. W 1938 roku odszukał go tam wujek ze strony ojca i zabrał pod swoją opiekę. Następnie do 1948 r. Wasilij mieszkał u Moti Aksionowej (krewnej ze strony ojca). W tym roku jego matka, uwolniona po zakończeniu wyroku w łagrach na Kołymie, lecz skierowana na bezterminowe osiedlenie w Magadanie, uzyskała po wielokrotnych wnioskach do NKWD zgodę na to, aby syn mógł z nią zamieszkać. Wydarzenia te – spotkanie z matką i młodość przyszłego pisarza w Magadanie – zostały opisane zarówno przez Jewgienię Ginzburg w książce wspomnieniowej o latach spędzonych w łagrach i na zesłaniu „Stroma ściana”, jak i przez Wasilija – w powieści autobiograficznej „Oparzenie”.
Pracując jako lekarz Aksionow zaczął pisać opowiadania. W 1956 spotkał się z Władimirem Pomierancewem, który uznał kilka z jego utworów za interesujące i przekazał je Walentinowi Katajewowi, redaktorowi naczelnemu młodzieżowego miesięcznika Junost'. Katajew skierował do publikacji w 1958 dwa opowiadania: „Pochodnie i drogi” oraz „Półtorej jednostki lekarskiej”.
W 1960 roku ukazuje się w Junosti napisana rok wcześniej opowieść o młodych lekarzach pod tytułem „Koledzy” autorstwa Aksionowa. Utwór zwrócił uwagę krytyki literackiej i odniósł sukces czytelniczy, a wkrótce został uznany za prekursora rosyjskiej prozy młodzieżowej. W następnym roku w tym samym miesięczniku opublikowano powieść „Gwiezdny bilet” o przedstawicielach pokolenia – nazywanych w prasie komsomolskiej bikiniarzami (stiliagami) – moskiewskiego festiwalu młodzieży i studentów. Oba utwory były napisane stylem spowiedzi i korzystały ze slangu młodzieży rosyjskiej początku lat 60. XX wieku.
Kolejne utwory Aksionowa były nadal publikowane w Junosti. Od połowy dekady w jego utworach zaczęły pojawiać się elementy absurdu, groteski, surrealizmu, baśni i fantastyki.
W 1972 roku, wspólnie z Owidiem Aleksandrowiczem Gorczakowem i Grigorijem Michajłowiczem Pożenianem, pod pseudonimem Griwadij Gorpożaks, będącym kombinacją imion i nazwisk współautorów, napisał parodię powieści szpiegowskiej „Dżin Grin – niedotykalny”. Było to już w okresie, w którym przestano wydawać jego utwory, a oficjalna ocena jego twórczości była coraz ostrzejsza, łącznie z określeniami, iż jest nieradziecka i nieludowa. Sam pisarz pisał kolejne utwory, jak np. powieści „Wyspa Krym” czy „Oparzenie”, bez zamiaru publikacji w ZSRR. Począwszy od 1977 roku dzieła Aksionowa zaczęły się ukazywać poza ZSRR, głównie w USA.
W 1978 wsparł pomysł Wiktora Jerofiejewa i czynnie przyłączył się do opracowania, a następnie wydania w 1979 roku w samizdacie bezdebitowego almanachu MetrOpol. W związku z wykluczeniem ze Związku Pisarzy ZSRR biorących udział w wydaniu almanachu Jewgienija Popowa i Wiktora Jerofiejewa, Aksionow sam wystąpił z tej organizacji.
Po wyjeździe w 1980 roku na zaproszenie do USA został wraz z żoną Mają Karmen pozbawiony obywatelstwa ZSRR.
W 1989 roku odwiedził ZSRR na zaproszenie amerykańskiego ambasadora Jacka Matlocka. Rok później odzyskał obywatelstwo radzieckie. Pracował wtedy nad trylogią o trzech pokoleniach rosyjskich inteligentów XX wieku „Moskiewska saga” – ukończył ją w 1992. Utwór ten zaznaczył zmianę stylu pisarza w kierunku języka epopei.
W 1993 roku podczas kryzysu z Radą Najwyższą opowiedział się po stronie prezydenta Jelcyna.
W 2004 osiedlił się Biarritz we Francji, ale często przebywał w Rosji. Za opublikowaną w miesięczniku „Oktiabr'” powieść „Wolterianie i wolterianki” otrzymał w 2004 roku rosyjską nagrodę Bookera. W tym samym roku A. Barszczewski nakręcił serial telewizyjny według trylogii „Moskiewska saga”.
Po udarze mózgu 15 stycznia 2008 roku był długotrwale leczony w szpitalu Sklifosowskiego, ale do zdrowia nie powrócił i zmarł w szpitalu. Pochowany został na cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie.
/9fd501d051c086a69006716f5d9f7444/n/pokolenie-zimy)
/90b3de86-ab39-43ee-ad24-4fea32c6d1c9/n/wojna-i-wiezienie)
/o-9788381231176/n/wiezienie-i-pokoj)
/da2a6cb5-ff9b-46ff-a1d7-21eece791bac/n/w-pol-drogi-do-ksiezyca)
/b051f8e4-4155-414b-a930-063f79b866ca/n/oparzenie)
/c7397de9-8a6b-40ba-8da0-3f23044e0b36/n/wyspa-krym)
/o-818280/n/moskwa-kwa-kwa)
/da5264ead0809246245fe5e70f1f8823/n/koledzy)
/aac1f7e8-9f87-46f9-aebb-0b117670f292/n/nowy-slodki-styl)
/8c92b39a7425d8b258b2a0a6b99a01b9/n/pokolenie-zimy)
/81e11027-e31b-42b8-a82e-28946590bae6/n/wojna-i-wiezienie)
/5d9e3750-f7f6-4547-a3fc-7475a7d7c82e/n/wiezienie-i-pokoj)
/590156977dea627d446bd36be7c0aa02/n/wasilij-aksjonow "Wasilij Aksjonow")
/590156977dea627d446bd36be7c0aa02/n/wasilij-aksjonow "Wasilij Aksjonow")
