Kolekcjoner śniegu

Jan Štifter stworzył powieść, która przez długi czas dzieje się na trzech płaszczyznach czasu, by pod koniec wszystko zgrabnie przeszło w jedno. Fabuła kręci się wokół kobiety sporo starszej od narzeczonego, ale przeciwności zdają się dla nich nie istnieć. Wokół trzech chłopców, dwóch żywych i jednego ducha, który zginął w odmętach rzeki, a jednak nigdzie nie odszedł. Wokół mężczyzny zakręconego na temacie seksu, choć jego większy problem pojawia się każdej nocy w nogach łóżka. Akcja dzieje się od lat trzydziestych ubiegłego wieku do niemalże czasu współczesnego. W tle coraz większą popularność zyskuje nazizm, wybucha wojna, po jej zakończeniu panuje zamieszanie, a potem nadchodzi komunizm z obsesją do wyburzania i budowania na nowo. Świat się zmienia, Czechy przechodzą wiele przemian, ale w powieści wszystko kręci się wokół małych społeczności, nie sytuacji politycznej. Między bohaterami jest trochę ciepłych uczuć, ale znacznie mniej można znaleźć zdrowych relacji. Czasami brud serc i umysłów może odpychać, ale odbija on jedynie pewne środowiska i pewne typy osób. Robi to zresztą wiernie i plastycznie. Wszystko zdaje się oddychać w jednym rytmie, by pod koniec przyspieszyć.

„Kolekcjoner śniegu“ to duże zaskoczenie. I dlatego że nie podejrzewałam, że powieść tak mi się spodoba, i przez wzgląd na zabawy losem bohaterów, których to przewidzieć było nie sposób. Tekst Štiftera nie dość, że wpasował się w mój gust czytelniczy, to jeszcze swoją fabułą nie pozwolił mi ...

Rozgrywająca się w różnych czasach, nie połączona – jak z początku zdaje się wydawać – historia pewnych osób w pewnym czeskim mieście i… i wystarczy, przecież to czeska książka ;)

Niepozorna, a zawładnęła całym moim wolnym czasem. Początkowo trudno odnaleźć wspólny wątek, zamiar jakiś, myśl przewodnią. Gdzieś w tle mijają jak w pędzącym pociągu obrazy zbliżającego się konfliktu z nazistowskimi Niemcami, wysiedlenia, nienawiść do Cyganów, komunizm i nadużywający alkoholu, patologiczny Ambroz. Do tego lokalna społeczność i przyjaźń, która pokonuje historyczne epoki i wyburzenia starych miejskich dzielnic. Niby niewiele, niby nic, a jednak…

Jan Štifter jest mistrzem w tworzeniu niepowtarzalnego klimatu, począwszy od mrocznych piwnic, przez ponure i zadymione pijalki, po zatęchłe i stare poddasza oraz rzeczne brzegi (mijają lata, a Budziejowice pozostają… Budziejowicami). Bohaterów otaczają zużyte materace, wypełnione po brzegi miniaturowymi bałwankami ze śniegu lodówkowe szuflady i puste, zabite, zakopane trumny. To tu, w tych miejscach i przy tych przedmiotach, płynie zwykłe-niezwykłe życie, tu spotyka się prawdziwą miłość i taką tylko chwilową. Po budziejowickich ulicach chodzi śmierć, szaleją namiętności, gra muzyka.

Tu też pojawiają się duchy.

Oniryczna, czasem bardzo smutna, ale przejmująco ciepła historia o przyjaźni, cementującej czas i wspomnienia. To książka, której klimat oddaje cytowany wielokrotnie fragment, a którego sens poz...