Królestwo Polskie w okresie namiestnictwa Iwana Paskiewicza (1832-1856)

Iwan Paskiewicz ? z tym nazwiskiem w Polsce nie mamy dobrych skojarzeń. Najczęstsze to ?noc paskiewiczowska?. Paskiewicz został namiestnikiem po przegranej przez Królestwo Polskie wojnie z Cesarstwem Rosyjskim. Po wojnie tej rozpoczął się proces unifikacji Królestwa z Cesarstwem. Zostało to rozstrzygnięte na gruncie statutu organicznego z 26 lutego 1832r., który jednocześnie gwarantował odrębną administrację Królestwa. Ocena działalności Paskiewicza nie jest jednoznaczna. Jedno, co wiemy na pewno, to, że w szkołach zniesiono przedmiot ?historia naturalna? i zmieniono sposób wykładania geometrii. Zmianą, idącą w kierunku rusyfikacji było postanowienie, że nauka w szkołach elementarnych, dotychczas odbywająca się w języku polskim, ma być powadzona w języku ?rodowitym, a w miarę możliwości w rosyjskim?. Oznaczało to w praktyce, że nauka dalej będzie prowadzona po polsku, ponieważ szkoły elementarne w przytłaczającej większości były polskie. Generalnie należałoby się po raz kolejny zastanowić, czy w ówczesnej rzeczywistości powstanie listopadowe i wojna z Rosją musiały wybuchnąć, czy może należało się skupić na tzw. ?pracy u podstaw?? Czy zrywy niepodległościowe przyniosły więcej szkody, czy pożytku? Czy niepodległości nie należało przygotować w inny sposób, a wówczas jej odzyskanie pochłonęłoby mniej ofiar? Kolejna książka pod red. Lecha Mażewskiego potwierdza pogląd, że Polacy nie byli, i nadal nie są, narodem jednolitym pod względem poglądów politycznych, gospodarczych czy społecznych, a obowiązująca dotąd ?jedynie słuszna? wykładnia polskiej historii wymaga przewartościowania?