Powrót posła oraz Wybór bajek politycznych

W komedii Niemcewicza „konfrontacja idei miała bardziej zdecydowanie charakter polityczny, odpowiednio do etapu rozgrywającej się walki, która w okresie Sejmu Czteroletniego ujawniła określone i wydatne siły społeczno-polityczne: aktywizujące się po wiekowym letargu ziemiaństwo, zarysowała wyraźnie linie podziału i – co najwazniejsze – sformułowała znacznie bardziej i wszechstronnie spolaryzowane programy. Przypuszczać można, że w ówczesnej sytuacji brak przesądów i rozum oświeconych był zbyt nikłą kwalifikacją polityczną, raczej nasuwał obawę o głęboką obojętność na losy kraju. Niemcewicz odwrócił tedy tradycyjny już schemat komediowy o 180 stopni. Bohatera pozytywnego przyoblókł w strój narodowy, manifestacyjnie przywdziany podczas sejmu przez zwolenników programu stronnictwa patriotycznego, natomiast kawalera we fraczku i – podkreślmy – potencjalnego kandydata na posła w powiększonym komplecie zepchnął bezceremonialnie na druga stronę barykady, samemu odżegnując się od kosmopolityzmu. Zdzisław Skwarczyński


Wydania IX z 1981 oraz X z 1983 posiadają ten sam numer ISBN.