Szuanie, czyli Bretania w roku 1799. Les Chouans ou la Bretagne en 1799

Słynna powieść historyczna w dwóch wersjach językowych: polskiej i francuskiej. Tematem dzieła Balzaca są walki pomiędzy francuskimi republikanami i monarchistami na terenie Bretanii pod koniec XVIII w.
Jest rok 1799, w Bretanii trwają walki z szuanami. Wobec niepowodzeń ponoszonych przez oddział kierowany przez młodego republikanina Hulota, Joseph Fouché wpada na pomysł schwytania wodza monarchistów, markiza de Montauran zwanego Gars, za pomocą zasadzki. Kluczem do jej powodzenia ma być młoda arystokratka, Maria de Verneuil, która w zamiarze Fouche'a ma rozkochać w sobie legendarnego szuana, a następnie wydać go w ręce republikanów. Wspiera ją w tym ambitny agent policyjny Corentin.
Zamiary policji republikańskiej są początkowo realizowane zgodnie z planem, lecz nieoczekiwanie (także dla samej siebie) Maria de Verneuil zakochuje się w człowieku, którego miała zgubić. Wbrew zakazom Corentina i mimo niechęci, jaką darzą ją szuanie, doprowadza do zaślubin z Garsem. Wściekły z powodu takiego obrotu sprawy Corentin mówi Marii, że jej mąż kocha inną kobietę, a poślubił ją tylko dla ratowania życia. Nie zorientowawszy się, że jest oszukiwana, de Verneuil w gniewie przekazuje Hulotowi informacje niezbędne do tego, by mógł zniszczyć ze swoim oddziałem obóz szuanów. Kiedy dowiaduje się o kłamstwie, jest już za późno: Maria ginie razem z mężem po przegranej przez szuanów bitwie pod Fougères.