Shantaram recenzja

Ta głośna przed paru laty książka przedstawia przygody Australijczyka w Bombaju po ucieczce z ciężkiego więzienia w Australii. A życie ma bohater książki całkiem bogate, poznaje bowiem Bombaj dogłębnie, od bogactwa do nędzy, od uczestnictwa w szczytach mafijnych, do piekła więzienia. Ciekawe ile historii opisanych w książce zostało przeżytych przez Robertsa, a ile jest fikcyjnych. Trudno, prawdę mówiąc, uwierzyć, że autor przeszedł wszystko to, co opisał...

Książka może być odczytywana na wiele sposobów. Po pierwsze jako opowieść w stylu National Geographic przedstawiająca egzotykę Indii, nieukrywająca najciemniejszych stron życia tego olbrzymiego kraju: targ niewolników gdzie kupuje się dzieci, życie na wsi indyjskiej, obozy trędowatych czy życie w slumsach Bombaju.

Może też być traktowana jako powieść przygodowa czy wręcz sensacyjna, wiele się tam bowiem dzieje, a bijatyki czy przestępstwa z udziałem bohatera są całkiem efektowne. Mamy nawet wyprawę konną do ogarniętego wojną z Sowietami Afganistanu i przerażający opis tej wojny. Pokazuje nam też autor piekło więzień indyjskich, nota bene gdyby rozwój kraju oceniać na podstawie warunków w więzieniach, Indie wypadłyby raczej źle...

Można też książkę traktować jako traktat o poszukiwaniu własnego miejsca w życiu. Narrator bowiem, po ucieczce z więzienia szuka dla siebie miejsca. Najpierw mieszka w hotelu w Bombaju żyjąc z drobnych szwindli, potem osiedla się na wsi indyjskiej, dzieląc z chłopami ich ciężki los, później żyje w w slumsach Bombaju oferując ich mieszkańcom podstawową pomoc medyczną. A potem idzie na wojnę w Afganistanie. Wreszcie staje się członkiem przestępczej elity Bombaju.

Mam wrażenie że autor trochę idealizuje Bombaj i Indie, tylko czasami mu się wypstnie, że w slumsach strasznie śmierdzi, bo ludzie wypróżniają się na polu obok, albo „W owych czasach Bombaj był najbrudniejszym miastem świata. Panował w nim nie tylko upał i dusząca parność; przez osiem suchych miesięcy w roku wszędzie unosiły się chmury brudnego kurzu, który osiadał na wszystkim i brudził każdą odsłoniętą powierzchnię. Wystarczyło, że po półgodzinnym pobycie na ulicy wytarłem twarz chusteczką, a na materiale zostawały czarne smugi.”

Czasami rzecz cała nuży, zwłaszcza gdy czołowi bombajscy gangsterzy filozofują rozwlekle o cierpieniu, o dobru i złu, wtedy książka klimatem zbliża się do powieści XIX-wiecznych, gdzie tego typu rozważania spotyka się dosyć często. Poza tym książka jest o wiele za długa, autor nie zna umiaru w pisaniu, gdyby ją znacznie skrócić mocno by zyskała.

Mimo to dostajemy ciekawą, egzotyczną, i na swój sposób oryginalną książkę.