Dwie twarze. Życie prywatne morderców z Auschwitz recenzja

Są książki, które czyta się z zapartym tchem, a potem długo nie można się otrząsnąć. „Dwie twarze. Prywatne życie morderców z Auschwitz” Niny Majewskiej-Brown to właśnie jedna z tych pozycji, która nie pozwala na dystans, nie daje spokoju, obezwładnia emocjonalnie.

Autorka z niezwykłą precyzją splata beletrystykę z dokumentami, kreśląc przerażający obraz dwóch równoległych światów: brutalnej rzeczywistości obozowej i codziennego życia tych, którzy stali po drugiej stronie muru, niemieckich rodzin esesmanów. Śledzimy losy Ann, młodej kobiety zakochanej w Hansie, esesmanie, który zapewnia jej życie pełne wygód, miłość i stabilizację. Wojna to dla nich tło, okoliczność sprzyjająca karierze i spełnianiu marzeń. Snują plany o dzieciach, o wpisie do Księgi Rodów SS, który potwierdzi ich przynależność do elity. Ann postrzega męża jako czułego, troskliwego i oddanego człowieka. Ale czy można tak mówić o esesmanie?

To właśnie ta kontrastowa narracja najbardziej wstrząsa, bo Ann nie zadaje pytań, nie zastanawia się nad tym, co kryje się za wysokimi murami obozu Auschwitz, w którym pracuje jej mąż. Później, gdy prawda zaczyna do niej docierać, również nie odczuwa wyrzutów sumienia. Wręcz przeciwnie, czerpie korzyści z przebywania w Auschwitz. Zachłystuje się dobrami odebranymi więźniom, cieszy się dostatkiem, spędza czas na przyjemnościach, wyjazdach i romansach.

W brutalnym kontraście do jej historii poznajemy Magdalenę, więźniarkę, która trafia do jej domu jako służąca. Widzi, słyszy, rozumie i odczuwa permanentny strach. Jest cieniem, świadkiem, niemą ofiarą systemu. Jej opowieść przedstawiająca rzeczywistość bez złudzeń, bez fałszywego optymizmu, to emocjonalny cios prosto w serce.

Narracja autorki jest niezwykle sugestywna. Opisy nie epatują drastycznością, ale właśnie przez swój chłód i zwyczajność wzbudzają największy niepokój. Dodatkowo powieść wzbogacona jest o autentyczne dokumenty, rozkazy i raporty SS, które nie pozwalają na oderwanie się od rzeczywistości i przypominają, że to, co czytamy, wydarzyło się naprawdę. Książkę kończą relacje kobiet posługujących w domach nazistów i wcześniej niepublikowane świadectwo uciekiniera z Auschwitz.

Czytając tę książkę, trudno pozostać obojętnym. Obrazy, które się przed nami wyłaniają, przerażają odczłowieczeniem i bestialstwem, ale jeszcze bardziej poraża ich normalizacja – to, jak zbrodnia staje się codziennością, a zło nie budzi sprzeciwu. To opowieść o ludziach, którzy byli potworami, ale w swoich oczach dobrymi mężami, troskliwymi ojcami i przykładnymi obywatelami.

Po zakończeniu książki trudno wrócić do rzeczywistości. Myśli nie dają spokoju. Ta powieść wwierca się w umysł, zostaje tam na długo i nie pozwala zapomnieć. I może właśnie to jest w niej najważniejsze.