Recenzja książki Antygona. Wydanie z opracowaniem. Lektura

Antygona porusza mnie inaczej niż recenzowany niedawno Król Edyp. W tym króciutkim dramacie mamy okazję obserwować różne postawy w obrębie tej samej postaci. Tytułowa bohaterka nie boi się kary zapowiedzianej przez władcę, nie boi się śmierci. Jest zdeterminowana, przekonana o słuszności swoich racji, uparta w swoim uzasadnionym gniewie. Jej riposty na wypowiedzi Ismeny wbijają w ziemię. Lecz gdy przychodzi moment pożegnania ze światem, Antygona – nie zmieniając swoich przekonań i z pełną świadomością tego, co się dzieje – przejmująco mówi o pragnieniach, których już nie spełni, stanach, których nie doświadczy, o swojej samotności, smutku i bólu.

Wspomniana Ismena to ta słabsza siostra, która nie od razu chce wspólnie z Antygoną spełnić ostatnią posługę wobec brata. Ta, która potrzebowała dłuższej chwili na znalezienie w sobie do tego odwagi i siły, a ja jakoś nie potrafię jej za to winić.

I Kreon, o którym wspominałam w recenzji Króla Edypa, że nie przypomina tam tego zatwardziałego w swej królewskiej pysze władcy. Taki Kreon zdaje się pojawiać ponownie pod koniec Antygony, gdy odbywa rozmowę z Tyrezjaszem. Zdaje się rozumieć, że posunął się za daleko w udowadnianiu, jak ważne jest jego słowo i w pokazowym tupaniu nogą (U mnie nie będzie przewodzić kobieta). To chyba najbardziej dramatyczny moment, gdy Kreon pospiesznie wyrusza uwolnić Antygonę i nakazuje pogrzebać Polinejkesa. Mówi przy tym: Ja, że zmieniłem me dawne zamysły/Com sam namotał, sam teraz rozwiążę. Ale oczywiście jest na to za późno. Kreon zresztą ani niczego sam nie namotał, ani niczego sam rozwiązać nie może. Jak to się mówi, Bóg tak chciał. A nie, tutaj to nawet bogowie.

Ciekawą postacią jest też Hajmon podejmujący nieudaną próbę przebłagania i przekonania ojca. W jego rozmowie z Kreonem też możemy obserwować grę emocji – od wyważonego argumentowania do wybuchu rozpaczy i gróźb nie bez pokrycia. Hajmon i Antygona przypominają mi parę romantycznych kochanków: ona do końca wierna swoim przekonaniom i dla nich gotowa zrezygnować nawet z miłości, on do ostatka wierny jej.

Tragedia grecka dowodzi, że nie można odwrócić wyroków Losu. Cóż począć w tej sytuacji? Walczyć z wiatrakami czy w niemocy oczekiwać na koniec?

Zapytam o to moich uczniów, bo właśnie wkraczamy w ten świat.