Odporność. Podróż w głąb tajemniczego układu, który utrzymuje nas przy życiu recenzja

Nie każdy musi być immunologiem, ale każdy powinien wiedzieć jak działa odporność. Philippowi Dettmerowi udała się nie lada sztuka: przedstawił temat niezwykle trudny, bardzo zawiły i niespotykanie skomplikowany, w sposób tak obrazowy i plastyczny, że czytanie tej książki okazało się popularnonaukową przyjemnością, z którą może się równać jedynie oglądanie za dzieciaka „Było sobie życie”.

Na „Odporność” składają się cztery części. Część pierwsza, wstępna, w której autor opisuje podstawy budowy naszego organizmu i komórek naszego ciała; druga, gdzie poznajemy głównych bohaterów układu odpornościowego (limfocyty, makrofagi, węzły chłonne itd.) i podstawowe zasady jego działania. Część trzecia to opowieść o wirusach i o tym jak nasz układ odpornościowy pięknie sobie z nimi (również przy pomocy szczepionek) radzi. No i na koniec co się dzieje, gdy nasz organizm sam staje się dla siebie wrogiem, czyli słów kilka o chorobach autoimmunologicznych.

„Odporność” napisana jest bardzo przystępnym językiem. Gdzie mógł, Dettmer starał się uprościć omawiane zagadnienia, tak aby czytelnik miał szansę nadążyć za tematem, szczególnie że wielu z jego „bohaterów” powraca w kolejnych rozdziałach. Stąd na przykład porównywanie receptorów MHC klasy 2 do bułek, a przenoszonych przez nie antygenów do parówek tak, że cały zestaw tworzy razem hot doga: uwierzcie mi – w tym szaleństwie jest metoda, na co najlepszym dowodem jest fakt, że powyższe zdanie napisałem z pamięci. Tak podana wiedza zostaje w głowie laika o wiele, wiele dłużej, niż suche klepanie regułek znane ze szkolnej katorgi.

Autor bardzo zręcznie antropomorfizuje, pisząc o naszych komórkach, bakteriach, wirusach i całej resztę odpornościowej menażerii. Dettmer przedstawia na przykład rolę poszczególnych komórek jako oddziałów na polu walki, gdzie każdy „żołnierz” ma swoje określone zadania, pozwala na większe zaangażowanie w procesy chemiczne własnego ciała. I po raz kolejny ta metoda działa. Jeśli dodamy do tego piękne ilustracje (w stylu tej zdobiącej okładkę), których w książce jest naprawdę dużo (sama książka jest pięknie wydana) to właściwie ciężko mi się do czegokolwiek przyczepić.

Całe to upraszczanie, luźny język czy kolorowe, wręcz baśniowe ilustracje nie oznaczają, że książka nie przekazuje konkretnej -„twardej” wiedzy. Przekazuje, wystarczy wczytać się w przypisy, aby się tym przekonać, no i przebrnąć przez fragmenty gdzie autor ostrzega: „uwaga, teraz proszę się skupić, bo nie będzie lekko”, jednak zdarzają się one rzadko. I dobrze, bo czy jest możliwe w jednej książce opowiedzieć o najbardziej, zaraz po mózgu, złożonym układzie biologicznym znanym człowiekowi? (s.14) Nie każdy musi być immunologiem.