Recenzja książki Zabijemy albo pokochamy. Opowieści z Rosji

Autorką tego tomu opowieści o współczesnej Rosji jest młoda, bezczelna dziewczyna, z tych, co to oknem wejdą, jak je drzwiami wyrzucą, pcha się w zakazane miejsca i dzielnice, lubi ludzi z dna drabiny społecznej. Jej metodę pracy dobrze ilustruje ów cytat: „od razu wiem, że musi być bezdomny albo bardzo biedny. Wiem też, że chcę z nim porozmawiać. Nie umiem tego wytłumaczyć, ale czasami po prostu na mojej drodze staje ktoś, kto od razu wzbudza moje zainteresowanie.” Dlatego książka wyróżnia się autentyzmem.

Anna Wojtacha stawia się w tej książce – w odróżnieniu od wielu innych reporterów piszących o Rosji – na równi z tubylcami, jest jakby jedną z nich, przebija niewidzialną barierę wyższości zachodniego człowieka patrzącego na gorszego człeka wschodu. Dzięki temu, jak już wspomniałem, jej opowieści brzmią świeżo i autentycznie, znajduję w nich prawdziwy obraz duszy rosyjskiej: wyjątkowe ciepło, serdeczność i bezinteresowność pomieszane z grubiaństwem i obojętnością. Niektóre opowieści chwytają za gardło swoją prawdą: wtedy gdy pisze o swoim burzliwym romansie z żołnierzem Specnazu, czy gdy opowiada o ciężkim życiu Nadii z Irkucka. Świetnie też Wojtacha opisuje duszę rosyjską, jak choćby w opowieści o Tatianie co wyszła za Niemca, mieszka w Berlinie, ale usycha z tęsknoty za Rosją.

Po pochwałach kolej na zarzuty. Pod koniec książki zaczęło mnie irytować, że autorka zbytnio wtrynia się w życie swoich bohaterów, wierząc naiwnie, iż może im pomóc w czasie krótkiej znajomości; tak nie można, bo tylko miesza im w głowach. Zaś po jej wyjeździe ci ludzie zostają ze swoim życiem, ze swoimi problemami, zaś ona ma tylko fałszywą satysfakcję, że zrobiła coś dobrego. Uważam to uszczęśliwianie na siłę za nieetyczne i naiwne, ot dziennikarka z Polszy, co przyjechała na kilka tygodni, wie lepiej co potrzeba ludziom żyjącym w głębi Rosji. Wychodzi tutaj niedojrzałość autorki: tak dziennikarz nie może robić. Zresztą raz się jej dostaje z tego powodu, krzyczy do niej jedna z bohaterek reportażu: „Dostałaś, czego chciałaś! Masz historię dwóch dziwek, a teraz spier..aj”. Poza tym często ma się wrażenie, że to nie opowieść o Rosji, ale głównie o pani Wojtasze, jej przygodach, uczuciach, romansach i czym tam jeszcze.

Tak, że wrażenia mam mieszane, niemniej rzecz jest zdecydowanie warta przeczytania.