Recenzja książki Grobowa cisza

Arnaldur Indriðason jest autorem kryminałów dziejących się w Islandii, które z pewnością warte są lektury. W tej książce, jednej z pierwszych w cyklu z inspektorem Erlendurem mamy trzy równolegle prowadzone wątki. Po pierwsze sprawa zabójstwa sprzed wielu lat, zaczynająca się tym, że na miejscu budowy odkryto kości ludzkie, po drugie wątek przemocy domowej, i wreszcie sceny z życia osobistego naszego inspektora, który poszukuje swojej córki narkomanki zagłębiając się w mroczny półświatek Reykjaviku, pełen zaćpanych nor, podejrzanych spelunek, nieciekawych typków. Prawdziwe jądro ciemności...

Najważniejszy i najbardziej porażający jest wątek przemocy domowej. Oto cała rodzina, a przede wszystkim żona, jest maltretowana fizycznie i psychicznie przez męża psychopatę, prawdziwego potwora. I tak się dzieje przez dziesiątki lat i znikąd nie można znaleźć pomocy. Takie znęcanie pozostawia psychiczne rany na całe życie, i cała rodzina jest nimi naznaczona. A ta mroczna historia kończy się jak grecka tragedia.

Paradoksalnie, wątek kryminalny, w którym detektywi usiłują rozwiązać zagadkę szkieletu znalezionego na budowie, wydaje się najmniej interesujący. Dlaczego? Bo szkielet pochodzi co najmniej sprzed 50 lat i jeśli było to morderstwo, to sprawca najprawdopodobniej nie żyje. Cała sprawa ma zatem wymiar bardziej archeologiczny niż kryminalny, niemniej nasi detektywi z uporem wartym lepszej sprawy wytrwale ją drążą. W trakcie śledztwa spotykają się głównie ze starymi samotnymi ludźmi i wysłuchują ich historii, w sumie to raczej smutne jest.

W ogóle książka przedstawia świat ludzi samotnych, introwertycznych, mało mówiących. Przykładem koronnym tu Erlendur, który siedzi przy łóżku córki w śpiączce, powinien do niej mówić, a nie ma o czym, nie wie, co ma mówić do własnego dziecka.

Gdybym miał książkę określić jednym słowem, powiedziałbym, że to rzecz smutna. Ponura jest historia rodziny dotkniętej przemocą, smutna jest historia życia małżeńskiego Erlendura. Tragiczną postacią jest jego była żona, która po dwudziestu latach po rozwodzie, wciąż żyje i karmi się nienawiścią do Erlendura. Wreszcie melancholijne jest samo śledztwo.

Rzecz cała jest świetnie napisana i skomponowana, a wątek przemocy domowej jest naprawdę straszny, czasami trudno mi było tego słuchać. A słuchałem audiobooka w jak zwykle doskonałej interpretacji Andrzeja Ferenca.