/0b2059ae67c1871d22d2e2f8e10b59fc/n/lew-tolstoj)
Lew Nikołajewicz Tołstoj, hrabia (ros. Лев Николаевич Толстой wymowa i /lʲev nʲɪkɐˈlaɪvʲɪtɕ tɐlˈstoj/ – rosyjski powieściopisarz, dramaturg, krytyk literacki, myśliciel, pedagog. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu w literaturze europejskiej. Klasyk literatury rosyjskiej i światowej.
Uchodził za najwyższy autorytet moralny w Rosji na przełomie XIX-XX w Jego idee „nieprzeciwstawiania się złu przemocą” miały znaczący wpływ na poglądy Mahatmy Gandhiego i Martina Luthera Kinga. Ponadto twórca koncepcji samodoskonalenia moralnego jednostki oraz programowego antyestetyzmu i postulowania sztuki moralistycznej. Pod wpływem jego religijnych i moralnych idei powstała nowa doktryna społeczno-religijna: tołstoizm.
Lew Tołstoj urodził się w Jasnej Polanie jako potomek dwóch znanych w Rosji rodzin arystokratycznych: Tołstojów i Wołkońskich. Wcześnie stracił matkę, która zmarła w 1830 roku, a siedem lat później zmarł jego ojciec. Wraz z czwórką rodzeństwa był wychowywany przez krewne ze strony ojca, a kształcony przez francuskiego, a potem niemieckiego guwernera. W 1844 roku zaczął studiować orientalistykę, a następnie prawo na Uniwersytecie Kazańskim, lecz po trzech latach zrezygnował ze studiów. W Kazaniu zaczęły się rozwijać jego zainteresowania filozoficzne, szczególnie pod wpływem twórczości Jeana-Jacques’a Rousseau. Wrócił do Jasnej Polany, gdzie poświęcił się nauce języka angielskiego, zajęciom z muzyki i samodzielnemu studiowaniu prawa. W 1849 roku otworzył w Jasnej Polanie szkołę dla dzieci chłopskich. Wiele czasu spędzał młody Tołstoj również w Petersburgu i Moskwie, głównie oddając się hazardowi.
W 1851 r. zaciągnął się do wojska i służył dwa lata na Kaukazie. Następnie w czasie wojny krymskiej walczył na Bałkanach oraz w oblężonym Sewastopolu. W latach służby wojskowej opublikował swoje pierwsze utwory literackie: pierwszą część trylogii autobiograficznej Dzieciństwo oraz Opowiadania sewastopolskie. Po wojnie, w 1856 roku, uznawany już za przedstawiciela nowego pokolenia literackiego Rosji, zrezygnował z kariery wojskowej i zamieszkał na przemian w Jasnej Polanie, Sankt Petersburgu i Moskwie.
Odbył dwie podróże po Europie Zachodniej (w roku 1857 i w latach 1860–1861). Podczas pierwszej z nich był w Paryżu, a następnie w rejonie Jeziora Genewskiego – w Szwajcarii i Włoszech. Wrażenia z wojaży znalazły swe odbicie w opowiadaniu Lucerna. Podczas drugiej podróży Tołstoj interesował się głównie problemami oświaty i działaniem instytucji oświatowych w Niemczech i Francji. Duże wrażenie zrobiły na nim poglądy i działalność Bertholda Auerbacha, z którym zaprzyjaźnił się, oraz pedagoga Adolfa Diesterwega. W Brukseli spotkał się z P.-J. Proudhonem i z Joachimem Lelewelem.
Pełen entuzjazmu wrócił do Jasnej Polany wkrótce po zniesieniu pańszczyzny w Rosji i zajął się działalnością pedagogiczną. Założył 13 szkół dla dzieci chłopskich w Jasnej Polanie i okolicach, wydawał periodyk pedagogiczny „Jasna Polana”, napisał i wydał podręczniki, opowiadania i bajki dla dzieci, był jednym z nauczycieli w założonych przez siebie szkołach.
W roku 1862 ożenił się z Zofią Bers (córką lekarza), poświęcił się rodzinie, obowiązkom i gospodarstwu wiejskiemu oraz swej twórczości.
Lata siedemdziesiąte XIX wieku były ważnym okresem w procesie kształtowania się jego poglądów. Naukę Chrystusa pojmował racjonalistycznie, jako system etyczny, odrzucał wszelką przemoc (w tym państwo i Kościół, lecz głosił hasło „niesprzeciwiania się złu przemocą”). Nawoływał do powrotu do natury (tylko praca chłopska jest bogobojna, ziemia i rola należą do wszystkich) i przejawiania czynnej miłości bliźniego. Uważał, że wiele zdobyczy cywilizacji jest złem, ponieważ, jako dostępne tylko dla niektórych, pogłębiają przepaść pomiędzy bogatymi a biednymi. Występował również przeciw „czystej sztuce” uprawianej z potrzeby estetycznej. Popadł w zatarg z rządem (zakaz rozpowszechniania jego pism) i z Cerkwią (został ekskomunikowany i wydalony z niej w 1901). W tym czasie nominowany był do Literackiej Nagrody Nobla (mówiono o nim jako o najważniejszym kandydacie), której ostatecznie nie otrzymał.
Pod koniec życia popadł w konflikt z rodziną z powodów majątkowych (chciał rozdzielić swój majątek pomiędzy chłopów). Opór rodziny i rozterki pisarza uniemożliwiały realizację zamierzeń. Od 1909 roku w osobistych dziennikach Tołstoja coraz częściej pojawiały się zapisy o zamiarze opuszczenia domu. Jesienią 1910 opuścił potajemnie Jasną Polanę, by przeżyć resztę życia zgodnie ze swymi poglądami. W pociągu zachorował na zapalenie płuc i musiał przerwać podróż. Zmarł 20 listopada na małej stacji kolejowej Astapowo.
/ce721465-8c65-4c47-b70a-b4a5ffe23e76/n/anna-karenina)
/9e7f7bef-a611-4f92-b6ef-d84ce58e66e6/n/wojna-i-pokoj-t-i-i-ii)
/73f53569c7ce59446905b23f119081b3/n/sonata-kreutzerowska)
/o-1239742/n/zmartwychwstanie)
/4b2b1384-f734-46c8-9e45-8d498db5754c/n/wojna-i-pokoj-tom-iii-i-iv)
/b24a034c64660432f11524c00a05f528/n/anna-karenina-tom-2)
/dfb9043599dc54e6d9215209ede0e292/n/szczescie-rodzinne)
/6df742b3-f4ca-4b26-872d-9f5f15ac789a/n/smierc-iwana-iljicza)
/5348886d06d9bc8c75bde9a68e2af99f/n/anna-karenina-tom-1)
/d240b535ce5497ce3bd822ee2fc8b39f/n/wojna-i-pokoj-t-3)
/96c56eba9677ba3c0afce558c931b571/n/ojciec-sergiusz)
/o-843430/n/spowiedz)
/4e187743485692500eea566051dc6261/n/aforyzmy)
/cafab970808031c61b6ebdb1a12b5463/n/bezimienna-milosc-opowiesci-z-zycia-pisarzy-rosyjskich)
/6c25aa6086b569f5c2d766d51f4edb0e/n/diabel)
/942f61c517a72551fd19f605f3c297b1/n/dziecinstwo)
/2debd194fb42c8ab35c9186ebe88d13a/n/dziecinstwo-lata-chlopiece-mlodosc)
/4adc85f237933456ed3598b5e291d8d9/n/kozacy)
/a7300b825a8645eef38d40f4e032b8c8/n/poranek-ziemianina)
/fe027d0f2179c527d1ad3a26e706d29e/n/trzy-opowiesci)
/o-1180920/n/chozjain-i-rabotnik)
/o-9788362858675/n/droga-zycia)
/o-182058/n/dzienniki-1847-1894-tom-1)
/9169887f-8623-488f-84bc-0be8f6ce0224/n/dziela-wybrane-tom-4-zmartwychwstanie-hadzi-murat-kozacy)
/eb56e44322c4a274f91e7dffeef98f2d/n/dziela-wybrane-tom-5-dziecinstwo-lata-chlopiece-mlodosc-opowiadania-sewastopolskie-sonata-kreuzerowska-zamiec)
/90b75a9b-e8af-49fb-aa60-c21681106933/n/hadzi-murat)
/2bbeba80-c108-4779-a47a-07632d3c130b/n/hadzi-murat-za-co)
/7d071532-aa79-4855-ae6b-0c0a0a313196/n/how-much-land-does-a-man-need)
/65856700-3f47-4960-90f8-6465880a11e1/n/krolowa-pocalunkow-opowiadania-o-milosci)
/a4e135c7-363d-474a-8c68-1bdbe61ecfc3/n/klamstwo-patriotyzmu)
/b390247fedabed554003465ab5241daa/n/dziela-wybrane-tom-1-wojna-i-pokoj-tom-1-2)
/58160e3855e3141fce8786341ee6ecb7/n/dziela-wybrane-tom-2-wojna-i-pokoj-tom-3-4)
/bd87d589b2d45f842b2296d431ec3d72/n/dziela-wybrane-tom-3-anna-karenina)
/9169887f-8623-488f-84bc-0be8f6ce0224/n/dziela-wybrane-tom-4-zmartwychwstanie-hadzi-murat-kozacy)
/eb56e44322c4a274f91e7dffeef98f2d/n/dziela-wybrane-tom-5-dziecinstwo-lata-chlopiece-mlodosc-opowiadania-sewastopolskie-sonata-kreuzerowska-zamiec)
/6c9ad1cc023d92f55ceac02b02d372dc/n/wojna-i-pokoj-tomy-1-2)
/105d918d9727dedadce64c77b1bca215/n/wojna-i-pokoj-tom-1)
/f8e0eeb2f945f9410ffa8ef4c856036d/n/wojna-i-pokoj-tom-2)
/fc49feeec7b0b3dc94a78c75ef4c7d31/n/wojna-i-pokoj-tomy-3-4)
/0b2059ae67c1871d22d2e2f8e10b59fc/n/lew-tolstoj "Lew Tołstoj")
/0b2059ae67c1871d22d2e2f8e10b59fc/n/lew-tolstoj "Lew Tołstoj")
