Bohaterem książki jest kompozytor i kapelmistrz Jan Kreisler, romantyczny geniusz, którego nikt nie rozumie i który musiał znosić obelgi i drwiny. Jego całkowitym przeciwieństwem jest kot Mruczysław - uosobienie mieszczaństwa, wróg prawdziwej religii, nauki i sztuki, wszystkiego, co ma jakieś znaczenie.
Na skutek dziwnego zrządzenia losu biografia Kreislera i pamiętnik Mruczysława splatają się w jednej książce.