Stoner

Książka, która podzieli czytelników - na tych, co będą zachwyceni oddaniem życia w pełni, bez sztucznych barwników, z maksymalnie smutnym pożegnaniem i goryczą w przełyku. Druga barykada będzie niezadowolona z przesadnie realistycznego tonu opowieści, która nigdy nie błądzi po omacku wirtualnych światów. Bez fajerwerków, bez pozorantów, bez literackiej nadziei w żółci słów. Mało wylewne, chłodne, oblane straconą szansą na spełnienie. Jedna z nielicznych książek, co dzieje się na wykładach w szkole i potrafi zaangażować, jak ekstremalny sport w sobotę. Epizodyczność narracji, niemal jak w kaprawym losie naszych przodków. Blisko utraconej miłości, rozczarowania młodzieżą, nieidealną uczelnią, edukacją na styku niepotrzebnej wiedzy nieprzydatnej do niczego, gdy pod stopami wyżarty piasek, ból stawów i pęknięcia w symbiozie pure nonsensu. Rzeczywistość w ,,Profesorze Stoner'', to jama przemijania, reasumująca bezsens naszych działań, których nikt ostatecznie nie doceni. Szukanie akceptacji w bezsensie ma wartość, ale co, gdy czujemy, że odnieśliśmy porażkę? A może w życiu nie ma, i nigdy nie było żadnych zwycięzców, optymizm to choroba szkoleniowa, a my po prostu żegnamy się z przyziemną Ziemią bez triumfu?

Pragnienie bycia sobą.

Poszukiwanie spokoju oraz stabilności.

Ucieczka w naukę.

„Miłość do literatury, do języka, do tajemnicy umysłu oraz serca przejawiająca się w maleńkich dziwnych i niespodziewanych połączeniach liter układających się w czarny i beznamiętny druk — tę miłość, którą ukrywał, jakby była zakazana i niebezpieczna, zaczął ujawniać, najpierw nieśmiało, potem odważniej, a w końcu z dumą.“

Powieść, która mnie zachwyciła. Która początkowo trzymała mnie na dystans, by później wciągnąć w objęcia liter. Historia boleśnie zwyczajna, w czym tkwi jej największa moc. Stworzona z urywków życia, wiwisekcji niestabilnych jednostek, ważniejszych momentów w dziejach. W tle przemija wojna, nadchodzi kolejna, a w centrum jest bohater, który targany jest przez swoje decyzje. Jego dysfunkcyjne życie rodzinne oraz praca na uniwersytecie, gdy pozbawiony jest ambicji, by piąć się po szczeblach kariery — to centrum fabuły. Emocje jednostki skomplikowanej, rewelacyjnie przedstawionej. Pojawia się miłość, chęć buntu czy ciepłe relacje, a jednak całość zostaje zdominowana przez przytłoczenie i niemożność do odnalezienia równowagi. Bywa wzruszająco, ale przede wszystkim całość wzbudza ogrom frustracji oraz przemyśleń, które nie przestają krążyć po głowie wraz z końcem lektury.

„Uniwersytet to dom wariatów. Chociaż nie, teraz to się nazywa przytułek dla obłąkanych, starych, zniedołężniały...

Bohater „Stonera” o własnej książce: „Niezbyt się tym przejął, że jest zapomniana i nikomu niepotrzebna” – prorocze słowa. Bo nazwałyby ją cichą i powściągliwą, a jednocześnie tak ujmującą drobiazgowością, dokładnie rozpisanym na głosy klimatem starych, uczelnianych bibliotek i zapachem pożółkłych ze starości woluminów, że dałem się jej zupełnie porwać. A tak naprawdę nie ma w niej niczego szybkiego, nie ma akcji, dramatycznych wydarzeń, które zwiększałyby bicie serca – to dość przygnębiająca opowieść o niezbyt popularnym doktorze literatury, niewiele wyróżniającym się człowieku, który po prostu chciał uczyć innych.

Historia życia Stonera to nuda. Jego małżeństwo jest klęską, nie doczłapał się na szczyty uczelnianych szczytów. Jest człowiekiem spokojnym, niewyróżniającym się wyglądem ani charakterem i mimo, że zdaje sobie sprawę z porażki, jakim okazało się jego życie, pozostaje przeciętnym, nie próbując niczego zmienić. Wiernie wypełnia swe powołanie.

Kluczową dla zrozumienia „Stonera” jest chyba scena finałowa – i nie będzie to spojler, bo już na pierwszej stronie powieści dowiadujemy się, jak kończy się powieść i kończy bohater. Ostatnie, co zapamięta to światło, jasność bijąca z napisanej przez niego książki. Ostatnie, co czuje, to dotyk kartek; tekst czuł „każdym porem, każdym centymetrem skóry, dał mu się pochłaniać, aż zastygł w dawnym zachwycie”. To ekstaza (pozwoliłem sobie zapożyczyć tę frazę z posłowia Macieja Stroińskie...

Kto ukradł jutro? Nie wiem, ale to, że to zrobił było tak pewne jak to, że właśnie czytasz ten tekst. Trzymam w ręku kubek z cienkiej, białej porcelany z ciepłym czarnym wkładem. W przeszłości. W przeszłym ruchu na osi czasu.
Treść jest niczym aplikowanie kremu do opalania w upalny dzień. Przynosi ulgę powoli się wchłaniając. Pozwala odetchnąć. Nie ma tu nadludzi, albo zwykłych tyle, że dysponujących super mocami, podróży od zera do bohatera, słów przepełnionych kreatywnością, zachwytem,radami – nie chodzi o pierwiastek chemiczny- wyłącznie dobrymi. I takimi, które należy niezwłocznie zastosować. To tak jak przyglądanie się pracom Jean-François Milleta.Książki słucha się niespiesznie, ale mając wrażenie, że podróżuje się właściwym rytmem. Stoner opowiada mi jutro, a może to: wczoraj,tylko które? Te, którego nigdy nie było, dla mnie, a może i dla Ciebie? Zanim nie ugryzłam i nie przeżułam treści nie wiedziałam, że to best seler i inne warzywa, i to najlepsze. Zdziwiło mnie, że o treści piszą, że jest Bardzo, bardzo smutna, ale chyba czynią tak osoby młode, albo bardzo młode, które zanurzone są w pozytywnym myśleniu zanurzonym w cukrze, i adrenalinie (nie, nie o to chodzi, że zdania, opowieści, które są tu namalowane je gaszą) i tym, że Zawojują Świat, który Oczywiście stoi przed Nimi Otworem (i to tak, tym właściwym). Powodzenia i nie tyle miłej co lektury ze smakiem i to nie jednym, czy jedynym — wiodącym. Nie jest to puentylizm, raczej warstwami, wartami…

C...