Stryjeńska: Diabli nadali



 Jak większość artystów, którzy mieszkali poza Polską po II wojnie światowej, wymazana z historii malarstwa . Jednak jej twórczość była wykorzystywana i sprzedawana głownie za granicę przez władze PRL, oczywiście z pogwałceniem wszystkich praw autorskich. Wykorzystywała je głównie Cepelia, dlatego gdzieś w naszej świadomości istnieją. Niestety w tym czasie sama autorka nie miała środków do życia. Malarka totalna, która wszystko poświęciła dla sztuki, nawet rodzinę. W okresie międzywojennym znana i ceniona nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Zdobywała liczne nagrody i wyróżnienia, była wystawiana w największych galeriach. Jednak nie potrafiła dbać o swoje finanse. Jako młoda dziewczyna przebrała się za chłopaka, żeby móc studiować malarstwo w Monachium. Jej burzliwe małżeństwo z Karolem Stryjeńskim, które podzieliło cały świat artystyczny Polski, mogło b...

Ta, którą oszukało życie

Oszukała ją sztuka.
Stryjeńska, zapatrzona w oberki, kujawiaki i krakowskie korale, chciała być piewczynią słowiańskiej legendy. Nie wyszło. Sztalugi jej nie pociągały, „farby ją mdliły”, a ilustracje do gazet bawiły średnio. Koncept Witezjonu, świątyni słowiańskiej, też został na papierze.

Oszukała ją miłość.
Mąż zdaniem Zochy „widział w niej tylko talent”. Toteż podarła na jego oczach wszystkie swoje prace. Tak się wściekł, że przestał się odzywać. A potem uciekł, bo miał ją za niespełna rozumu. Została sama w Paryżu z pięcioma frankami w kieszeni. Ludzi potrafił sobie zjednywać on, ona miała z tym zawsze kłopot.

Oszukało ją macierzyństwo.
„Rodzi się córka - jestem wściekła. Drwię z powinszowań, kwiatów i odwiedzin. Rysuję doktorów, karmię z niechęcią dziecko." To nie była depresja poporodowa. Powicie córki było „błędem w systemie”. Czekała przecież na syna o niebieskich oczach, swojego Słowianina. Pierworodną (pech, z ciemnymi oczami) przeklnie też kilkanaście lat później.

Stryjeńska była trudna jako artystka, partnerka i matka. Ciężko było ją lubić. Jej współcześni mieli ją za „pół-wariatkę”.
Nie było w niej tajemnicy ani nobliwości Boznańskiej ani krzykliwej oryginalności Lempickiej. 
Trawiło ją męczące rozdarcie, płonący gniew i niekończący się bunt. Wieczna nastolatka... 
Sama siebie oszukiwała najbardziej.

...