27 śmierci Toby’ego Obeda recenzja

Czy istnieje przepis na reportaż doskonały? Myślę, że jego najważniejszym składnikiem powinien być ciekawy temat. Niemniej ważny jest też sposób jego podania – nie od dziś wiadomo, że kiepsko napisana książka jest ciężkostrawna, nawet jeśli mówi o rzeczach ciekawych i ważnych. Czy „27 śmierci Toby’ego Obeda” to reportaż doskonały? Myślę, że mimo wszystko nie, ale plasuje się bardzo wysoko w swoim gatunku.

Kanada nigdy nie kojarzyła mi się z żadnymi aferami, a o złym traktowaniu rdzennej ludności myślałam raczej w kontekście terenów Stanów Zjednoczonych. Jak jednak wiadomo historia świata jest krwawa i pełna krzywdy ludzkiej. Joanna Gierak-Onoszko pokazuje nam Kanadę od mroczniejszej strony – jako kraj, który zepchnął na margines rdzenną ludność, kraj w którym jest miejsce dla wszystkich kultur, a jednak ta, którą tworzyły Pierwsze Narody, jest pomijana i mało widoczna. Wreszcie kraj, w którym system szkół z internatem zniszczył życie setkom tysięcy dzieci, a państwo przez bardzo długi czas tuszowało nieprawidłowości i nie chciało wziąć za nie odpowiedzialności.

Książka dotyka trudnych tematów, opisuje przypadki molestowania seksualnego dzieci, przemocy – głównie ze strony księży i zakonnic. Kontekst jest jednak szerszy – rdzenna ludność, zamieszkująca rezerwaty, biedna, często uzależniona od alkoholu, oddawała swoje dzieci do szkół z internatem, aby nie utracić zasiłków.

Patrząc na całość z szerszej perspektywy, jest to też uniwersalna opowieść o tym, że zło jest przekazywane dalej – że osoba krzywdzona, sama będzie krzywdzić. Gierak-Onoszko pokazuje nie tylko złamane życiorysy, ludzi który poddali się, ale także daje pewną nadzieję – że można walczyć z traumą, znaleźć w sobie siłę, aby pomóc innym, którzy przeszli przez to samo piekło.

Wielkie brawa dla Autorki za duże pokłady empatii, za pokazanie problemu z różnych perspektyw, za wytrwałość w zgłębianiu tematu.

I na koniec moja osobista refleksja – czytałam ostatnio pewną książkę o rasizmie strukturalnym, jednak przez bardzo agresywny styl pisania Autorki, nie za bardzo pozycja ta do mnie trafiła. Natomiast w książce „27 śmierci Toby’ego Obeda” termin ten pada może z jeden raz, ale całość doskonale pokazuje na czym w praktyce polega ów rasizm.
Książka, choć nie jest przyjemną lekturą, pokazuje świat, którego nie zobaczymy w kolorowych serialach czy na portalach społecznościowych, przez co jest jeszcze boleśniej prawdziwa.