Dzieci księży recenzja

Autorka głośnej książki 'Zakonnice odchodzą po cichu' napisała tym razem rzecz o dzieciach księży. Temat jest ciekawy, ale nawet cięższy niż w poprzedniej książce, bo panuje zmowa milczenia: wszyscy wiedzą o dzieciach księży, ale nikt nie chce mówić publicznie. Po dwóch latach poszukiwań Abramowicz dotarła zaledwie do kilku dzieci księży oraz ich matek, które zgodziły się przedstawić swoje opowieści. Co charakterystyczne, żaden ksiądz będący ojcem nie przedstawił sprawy ze swojego punktu widzenia. Dostajemy smutne historie: samotne matki borykające się z trudami codziennego życia, dzieci rosnące bez ojców, księża wypierający się swoich potomków, albo rozdarci między miłością rodzicielską a służbą dla kościoła, to drugie zawsze zwycięża.

Najbardziej uderza w książce wspomniana już porażająca zmowa milczenia: wszyscy wiedzą o romansach księży, o ich dzieciach, ale nikt, czy to ateista, czy katolik, nie puszcza pary z gęby, w każdym razie publicznie, bo plotki gęsto latają. Także kościół, co dla niego typowe, stosuje hipokryzję, w której jest mistrzem: jeśli się o temacie nie mówi, wypiera się go, to problem nie istnieje.

Najciekawsza w książce są rozmowy ze specjalistami, antropolożką prof. Janiną Tokarską Bakir, historykiem prof. Tomaszem Stryjkiem, filozofem (i byłym księdzem) prof. Tomaszem Polakiem, którzy usiłują wyjaśnić fenomen zbiorowego milczenia na temat dzieci księży czy na temat pedofilii (chociaż się to ostatnio zmienia). W fascynującej rozmowie prof. Stryjek mówi, że w czasach zaborów i komuny kościół był jedyną instytucją niezależną od władzy i prawdziwie narodową. I to się tak sprzęgło w potocznej świadomości: kościół to naród. Zatem każdy atak na księdza jest atakiem na kościół, więc na naszą polskość, bo „Ksiądz jest nie tylko święty, on jest także strażnikiem narodu.” Lepiej więc nie oskarżać księdza publicznie o cudzołóstwo lub pedofilię, bo skutki dla oskarżającego mogą być całkiem niemiłe.

Prof. Polak mówi, że księża nie interesują się swoimi dziećmi, bo „Ksiądz za wszelką cenę ma zostać księdzem. On należy do instytucji.” Zaś dla instytucji kościoła najważniejsze jest, aby księdza zawrócić z fałszywej drogi, zmusić do wycofania się, ale utrzymać w zasobach, „Dlatego się go przenosi – im dalej, tym lepiej”. Zaś losami kobiet z dzieckiem nikt się nie interesuje.

Książka jest nadmiernie przegadana, jakby autorka chciała na siłę wepchnąć pewne wątki. Z pewnością biogram Uty Ranke-Heinemann, wybitnej niemieckiej teolożki, która rzuciła wyzwanie Watykanowi, jest bardzo ciekawy, ale słabo się ma do głównego tematu książki. Także wyniki badań autorki wśród studentów są mało interesujące. Niemniej to ważny element opisu polskiego katolicyzmu w praktyce.