Literaturoznawstwo to dziedzina nauk humanistycznych, która wbrew pozorom nie ogranicza się jedynie do historii literatury. Oczywiście ta ostatnia odgrywa dużą, wręcz kluczową rolę, ale w zakres nauki o literaturze wchodzą także refleksje teoretyczne oraz krytyka literacka. Czym charakteryzuje się każdy z trzech najważniejszych działów literaturoznawstwa?
Historia literatury, czyli ucząc się o najlepszych
W ramach studiów nad historią literatury badacze zastanawiają się nad różnymi tekstami kultury umieszczanymi w kontekście historycznym. Pojęcie to jest niezwykle szerokie i obejmuje zarówno dzieje powstania danego utworu literackiego, jak i jego poetykę zestawioną z ówczesnymi nurtami w kulturze oraz sztuce, a także konkretnymi zjawiskami literackimi. Literaturoznawstwo wymaga od swoich adeptów doskonałej znajomości kanonu klasycznych lektur, co przekłada się na konieczność zapoznania się z co najmniej kilkoma tysiącami tekstów pochodzących z wszystkich epok literackich. W sprzedaży można znaleźć specjalne podręczniki literaturoznawcze takie jak "
Romantyzm" czy "
Poetyka dzieła literackiego".
Teoria literatury, czyli refleksje nad poetyką tekstów
W przypadku teorii literatury przedmiotem badań są refleksje nad poetyką tekstów oraz zjawiskami literackimi. Nauka ta próbuje stworzyć jednolitą teorię dzieła literackiego w kontekście uniwersalnym (poetyka - nazwa pochodzi od traktatu filozoficznego "
Poetyka" Arystotelesa) oraz historycznoliterackim (poetyka historyczna). Innymi słowy, teoria literatury stara się odpowiedzieć na pytanie "czym tak naprawdę jest dzieło literackie i jaka jest granica tego pojęcia w praktyce?".
Krytyka literacka, czyli sztuka analizy tekstów
Trzecim, często pomijanym zagadnieniem podejmowanym przez literaturoznawstwo jest krytyka literacka, która jest tak naprawdę sztuką analizy oraz interpretacji tekstów. Znajduje się ona niejako na granicy refleksji naukowej oraz artystycznej, a jej efektem są zazwyczaj recenzje, felietony oraz eseje starające się połączyć ze sobą i twórczo przetworzyć różne wątki z zakresu teorii literatury. Krytyka literacka ma często dość osobisty charakter, a do jej uprawiania nie jest potrzebne wykształcenie akademickie.