Fatalne jaja / Diaboliada

'Fatalne jaja' pochodzą z roku 1925, a 'Diaboliada' z 1924. MG odwróciło tę kolejność i słusznie, bo pierwsze jest w tym wydaniu opowiadanie lepsze i dłuższe. Fraza czechowowska, wyobraźnia już sorokinowska - czyli znakomita książka.
'Fatalne jaja' zaczynają się w stylu Czechowa właśnie. Jest od razu wejście w fabułę. Pokazanie głównego bohatera, jego problem. Język niby prosty, ale misterny. A skąd Sorokin? No to też jest jasne. Ta cała historia jaj, anakond i innych płazów, zmutowanych wielkich kur, jakiegoś oblężenia 'Wszechrasiji' dziwnie skojarzyła się mi się z książkami Władimira Sorokina, tymi jego groteskowymi fantazjami o Rosji, które w zadziwiająco trafny sposób pokazują ten kraj. Ale Sorokin żyje sto lat po Czechowie! Jakąż więc wyobraźnię i talent musiał mieć Bułhakow! A przecież skoro opowiadanie pochodzi z 1925 roku, to troszkę jednak autor musiał przeczuwać niż wiedzieć.
Natomiast opowiadanie 'Diaboliada' jest mniej spektakularne, ale równie celne. Pokazuje absurdy biurokracji. To taki trochę 'Proces' Kafki. W ogóle to jestem tymi opowiadaniami zachwycona.

Te dwie krótkie nowele to zajadłe satyry na rosyjską biurokrację, na cały system społeczny i polityczny. To znakomity przykład lektury, która wciąż jest aktualna, bo kto z nas nie zmagał się choć w pewnym stopniu z biurokracją w urzędach. Muru głową nie przebijesz, a tylko zrobisz sobie krzywdę i Michaił Bułhakow doskonale te słowa obrazuje. Ten niesamowicie złożony system działa niczym labirynt, mając służyć obywatelowi tak naprawdę jest machiną niekontrolowaną, która potrafi niejednego człowieka doprowadzić do tragedii.

Autor w obrazowy sposób pokazuje problemy sowieckiego systemu i jednostki tak bezbronnej, stającej się jednocześnie więźniem w zamkniętym labiryncie. Absurd i groteska przypomina mi nieco Kafkę i Proces, jednak w przypadku Bułhakowa mamy bardziej awangardowy styl, łączący różne konwencje. Szczera narracja bezkompromisowo rozprawia się z rosyjskimi absurdami. Obydwie nowele dają wiele do myślenia. Polecam fanom klasyki oraz twórczości Michaiła Bułhakowa.