Grobowa cisza, żałobny zgiełk

Yoko Ogawa nie była mi wcześniej znana, nie miałem okazji czytać jej książek. Za sprawą Legimi to się zmieniło i dzięki temu mogłem sięgnąć po „GROBOWĄ CISZĘ, ŻAŁOBNY ZGIEŁK”. Muszę przyznać, że książka mnie zaskoczyła, głównie za sprawą specyficznej narracji, oraz poruszanego tematu, ukazanego w niezwykle prosty i trafny sposób. ŚMIERĆ , bo o niej tu mowa, czycha na nas za każdym rogiem, jest nieodzownym elementem codzienności, prędzej czy później po każdego z nas przyjdzie, bywa nagła, nieprzewidywalna, bolesna.

Opisane w tej książce mini historie są ze sobą powiązane, choć nie jest to takie oczywiste na pierwszy rzut oka. Oszczędny piękny styl oraz niebanalny klimat tych opowieści, czyni z tej książki źródło wysublimowanej nietuzinkowej prozy, bo którą warto sięgać i cieszyć się jej pięknem. Japońscy pisarze zadziwiają mnie za każdym razem swoją prostotą w opisywaniu rzeczywistości, krótkim trafnym przekazem, jakże wymownym bez wdawania się w szczegóły zawiłości, umiejętnie wydobywając na wierzch to co jest najistotniejsze, aby przemówić i zainteresować czytelnika.

Nie będę ukrywał, że Pani Ogawa tym elementem mnie kupiła i rozkochała, choć opowiadania które przeczytałem nie są równe. Nie zmienia do faktu, że zauroczyła mnie ta magiczna aura i odmienny narratorski styl, którego doświadczam wyłącznie obcując z prozą Kraju Kwitnącej Wiśni. Polecam tę lekturę tym niezdecydowanym, którzy nie słyszeli o tej autorce i nicz...

ocena: 7/10

Na wstępie tej recenzji pragnę zaznaczyć, że piszę ją z pozycji zupełnego laika jeśli chodzi o literaturę japońską. Przed laty przeczytałem kilka książek Haruki Murakamiego, ale po prawdzie - nawet z nich niewiele pamiętam, poza tym, że akcja osadzona była w odległej nam kulturze. Odnoszę wrażenie, że w ogóle (jako Polacy) niewiele wiemy o Azji, a literatura z tamtych obszarów poza wspomnianym Murakamim nie trafia raczej na listy bestsellerów w księgarniach położonych nad Wisłą. Jest jednak szansa na to, że nastąpi w tej kwestii jakaś odmiana, a to za sprawą założonego niedawno wydawnictwa Tajfuny. Od 2018 roku w Warszawie znajduje się też kuratorska księgarnia Tajfunów, w której znaleźć można sprawdzone i rekomendowane przez właścicielki tytuły. Mocno kibicuję tego typu inicjatywom i trzymam kciuki za wszelkich pasjonatów niszowej literatury.

To za sprawą między innymi Tajfunów na polskim rynku wydawniczym pojawiają się regularnie książki, które wcześniej nie miały szansy trafić do szerszego grona odbiorców. Dzięki temu również do mnie dotarły ostatnio trzy, pięknie wydane książki. Lekturę postanowiłem rozpocząć od pozycji autorstwa Yoko Ogawy – „Grobowa cisza, żałobny zgiełk” i uważam, że była to bardzo dobra decyzja. Z ręką na sercu mogę polecić wam właśnie tę książkę na rozpoczęcie przygody z literaturą japońską!

Yoko Ogawa jest cenioną autorką, która niemałą sławę zyskała nie tylko w swojej ojczyźnie za sprawą „Ukochanego równa...

Jak zapowiada tytuł - cykl opowiadań z motywem śmierci. Bardzo udane połączenie obyczajówki, bajek oraz fantasy z kroplą grozy. Tylko z kropelką, bo te horrorki nie są brutalne, ani przerażające, wywołują w duszy chwilowy mrok, a do serca wysyłają okruchy lodu.
Śmierć nie panoszy się na stronach, jest jakby wpleciona mimochodem, po prostu się zdarza. Przez przypadek, czasem celowo, pojawia się w epizodzie, we wspomnieniu lub niekiedy: bo los tak chciał. Nie odbiera to opowiadaniom uroku i subtelności, one tylko przez cały czas pachną śmiercią. Czy dotyczy to chłopca, który zamarzł w lodówce, kaletnika, który stworzył torbę na ludzkie serce, zdradzanej kochanki, ogrodu pełnego marchewek w kształcie ludzkiej dłoni, czy muzeum tortur.
Przedstawiony świat jest piękny, tajemniczy i niejednoznaczny, fikcja miesza się tu z rzeczywistością tworząc niepowtarzalny klimat. Te czarne historie dzieją się w Japonii, ale próżno jej szukać na stronach opowiadań. Każda z historyjek mogła się zdarzyć gdziekolwiek, a przesłania również są uniwersalne.

Na uwagę zasługuje kompozycja. Opowiadania niby są niezależne, ale powiązane ze sobą postaciami, zdarzeniami, przedmiotami, czasem aluzjami. Główny bohater z jednego opowiadania okazuje się być mężem bohaterki innego opowiadania, wujem ofiary w jeszcze innej historii, a w ogóle to sprawcą zbrodni i miłośnikiem tortu truskawkowego, który dla swojego dziecka w kolejnej opowiastce zamawiała mama, na innych stronach - niespełnion...

Do sięgnięcia po “Grobową ciszę, żałobny zgiełk” zachęciło mnie przede wszystkim piękno “Ukochanego równania profesora” tej samej autorki. Opis wydawnictwa choć pozornie kompletnie oddaje zarys historii, nie przygotowuje moim zdaniem czytelnika na to co znajdziemy w środku - tego trzeba doświadczyć samemu.

Dzięki intrygującej formie powieści szkatułkowej czytelnik przemierza kolejne opowieści w atmosferze bycia poszukiwaczem, rysując niczym palcem po gwiazdozbiorze kolejne powiązania między bohaterami, wydarzeniami i czasem. Nie jest to jednak atmosfera przytłaczająca, wręcz przeciwnie – trzyma czytelnika w napięciu co znajdzie na kolejnych stronach. Przesycona wątkami żałoby, śmierci, miłości, samotności i nienawiści książka momentami bywa niepokojąca, w wielu momentach zaskakująca pomysłowością autorki. Historia, której obraz ma się po jej skończeniu, wydaje się w mojej ocenie lekko niekompletna, mająca kilka niewiadomych, choć możliwe, że to celowy zabieg mający na celu pozostawienie odbiorcy przestrzeni na własne interpretacje.

Myślę, że jest to pozycja warta przeczytania choćby dla kunsztu stylistycznego i językowego owianego specyficznym spojrzeniem na świat rodem z dalekiego wschodu. Dzięki stosunkowo krótkiej formie ciężko byłoby się męczyć w sytuacji nie przypadnięcia fabuły do indywidualnego gustu czytelnika, więc zachęcam niezdecydowanych.

Tę książkę naprawdę jest mi trudno ocenić. Jest pięknie napisana, przez słowa się po prostu płynie, opisy są wyjątkowo obrazowe, wręcz namacalne. Jednak historie, które tu poznajemy są tak nietypowe, że nawet ciężko jest zakwalifikować je do jakiegoś gatunku. Z pozoru opowiadania zahaczają o obyczaj by potem przejść do kryminału, a skończyć na fantastyce czy horrorze. Im bardziej w las, tym bardziej stają się dziwne, mroczne, chwilami nawet obrzydliwie namacalne. Nie ma tu duchów czy strasznych potworów, a jednak historie te mają w sobie ogrom niepokoju. Każda z nich łączy się z inną, splatają się szczegółami, drobnymi elementami czy bohaterami. Daję 6 za piękny język, choć niektóre opowiadania wywołały we mnie prawdziwy niesmak. Doceniam jednak wyobraźnię autorki i zupełnie nowe spojrzenie na literaturę grozy.