Recenzja książki Łąka umarłych

Czy macie tak, że po przeczytaniu powieści, od której wydania minęło już trochę czasu pojawia się pytanie: dlaczego nie sięgnęłam po nią wcześniej?
Ja miewam coraz częściej, tak było i tym razem.

Marcin Pilis zbudował swoją powieść na skrawkach niechlubnych wydarzeń, które miały miejsce w czasie II wojny, choć My Polacy nie chcemy o tych kartach naszej historii pamiętać, bo są nie tylko kontrowersyjne, ale i bardzo bolesne. Ale nie uciekniemy przed nimi, bo miały miejsce, a my musimy się z nimi zmierzyć nie tylko dla ofiar, ale i dla siebie samych.
Może takim mierzeniem się jest właśnie ta książka i opowieść, choć nieprawdziwa, to ubrana w formę, której trudno odmówić prawdziwości w myślach i emocjach bohaterów, czy w mechanizmach, które powodują, że działania społeczności znajdującej się pod presją prowadzą do niewyobrażalnego zła, a ono zakorzenia się w duszach sprawców i nie pozwala im się uwolnić.

W uroczej kotlinie leżą Wielkie Lipy, wieś w której spokojnie żyją Polacy i Żydzi. Ale ten spokój przerywa wojna, a mieszkańcami zaczyna rządzić strach.
Ten lęk podsycają pogłoski docierające zewsząd, że Niemcy wkraczają do wsi takich jak ta, mordują i wywożą Żydów przy okazji nie oszczędzając Polaków.
Spirala niechęci, a wręcz nienawiści się rozkręca i tak pewnego dnia roku 1942 część mieszkańców Wielkich Lip nie wytrzymuje napięcia, a ich reakcja doprowadza do czynu, przez który mała wioska staje się więzieniem "dla martwych i żywych". Hańba zamyka ich w tym niby uroczym miejscu, gdzie jakby zatrzymuje się czas, a dostępu do niego broni gęsty las i władze.

Autor dzieli fabułę na trzy linie czasowe, 1942 rok, gdy dochodzi do zbrodni, rok 1970, gdy pewien student z Krakowa, Andrzej Hołodyński, przy okazji porządkowania spraw po śmierci swojego ojca Jerzego odkrywa mroczną przeszłość wioski wraz z okrutną tajemnicą mieszkańców, i w końcu 1996, gdy do wsi przybywa były niemiecki żołnierz, Karl Strauch, by zmierzyć się z przeszłością.

Przeplatając wydarzenia Marcin Pilis powoli odkrywa koszmar, który w cieniu klasztoru i pod "katowskim biczem" Ojca Jana trwa i karze winnych i niewinnych.

Zaletą tej powieści jest język, którego Autor używa adekwatnie do postaci, ale też one właśnie, nietuzinkowe, prawdziwe, wzbudzające skrajne i coraz to nowe emocje. Śledząc ich losy odczuwamy szok i niedowierzanie, wywołują w nas wściekłość i odrazę, oburzają swoimi czynami i światopoglądem.
Jednych chcemy sromotnie ukarać i nie żałujemy ich losu, innym współczujemy, bo nie zawinili, a dzielą go wraz z tymi pierwszymi.

To jedna z lepszych książek, jaką miałam okazję przeczytać w tym roku i przyznam, że z niecierpliwością czekam na kolejną.